Abstrakt
Pomimo obowiązywania w prawie polskim kilku aktów prawnych odnoszących się do problematyki własności lokali - w tym przede wszystkim ustawy z 26.4.1994 r. o własności lokali - w praktyce ciągle spotykamy się z zagadnieniami budzącymi kontrowersje. Wynika to często z braku lub tylko częściowego, ustawowego zdefiniowania określonej instytucji prawa. Z podobnym problemem spotykamy się także w przypadku funkcjonowania wspólnot mieszkaniowych.
Część I
Ustawa z 26.4.1994 r. o własności lokali1 jest dziś podstawowym aktem prawnym z zakresu prawnych form zaspakajania potrzeb mieszkaniowych. W dużej mierze przyczyniła się do tego ustawa z 15.12.2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych2, która zmieniła przedmiot działania spółdzielni mieszkaniowych. Miejsce ograniczonego prawa rzeczowego, jakim było uregulowane przepisami prawa spółdzielczego własnościowe prawo do lokalu, zajęło prawo silniejsze. Dziś jednym z głównych zadań spółdzielni mieszkaniowych jest (poza ustanawianiem na rzecz członków spółdzielczych lokatorskich praw do lokali mieszkalnych), budowanie lub nabywanie budynków w celu ustanowienia na rzecz członków odrębnej własności znajdujących się w tych budynkach lokali mieszkalnych lub lokali o innym przeznaczeniu (art. 1 ust. 2 SpółdzMieszkU). Do tak powstających lokali, do których przysługuje odrębna własność, w zakresie nieuregulowanym w SpółdzMieszkU stosuje się odpowiednio przepisy WłLokU. Tak więc zakres zastosowania tej ustawy wyraźnie się poszerzył.
Jak mówi art. 1 WłLokU określa ona sposób ustanawiania odrębnej własności samodzielnych lokali mieszkalnych, lokali o innym przeznaczeniu, prawa i obowiązki właścicieli tych lokali oraz zarząd nieruchomością wspólną3. Tylko ten, kto legitymuje się najbardziej stabilnym i długotrwałym prawem do gruntu - prawem własności lub prawem wieczystego użytkowania - może ustanowić odrębną własność lokalu.