Abstrakt

W niniejszym artykule Autor - wybitny autorytet prawa handlowego - analizuje ostatnie nowelizacje ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, które miały miejsce w Sejmie 5.7.2002 r. Jak podkreśla Autor, przy ocenie każdej ustawy, a więc i omawianych ustaw nowelizujących, bardzo ważne jest czy będą one dobrze służyć praktyce, czy nowe przepisy staną się sprawnym instrumentem sądów, urzędów i przedsiębiorców. W tym celu jest niezbędna nie tylko merytoryczna trafność regulacji, ale również poprawna redakcja przepisów. I właśnie w tym zakresie ustawy nowelizacyjne budzą najwięcej zastrzeżeń.
Część druga artykułu ukaże się w pierwszym styczniowym numerze MoP.

Wprowadzenie

Uchwalona 16.4.1993 r. ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji¹ (dalej jako: ZNKU) weszła w życie, po upływie sześciomiesięcznego vacatio legis, 9.12.1993 r. Mija więc dziesiąty rok jej obowiązywania. W tym okresie nowelizowano ją aż 8 razy, a więc średnio biorąc zmiany następowały niemal co roku. Porównując dzieje ustawy z 1993 r. z jej poprzedniczką - ustawą o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z 2.8.1926 r.², która też była nowelizowana, łatwo zauważyć różnice. Ustawa z 1926 r. wkrótce po jej uchwaleniu i wejściu w życie została gruntownie zmodyfikowana rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z 17.9.1927 r.³, tak że potrzebne było ogłoszenie, uwzględniającego te zmiany, tekstu jednolitego. Nastąpiło to zresztą stosunkowo późno, bo dopiero w 1930 r.⁴ Potem, aż do jej uchylenia w 1993 r., biorąc formalnie, nie była nowelizowana ani razu. Nie należy jednak zapomnieć, iż jej przepisy karne przestały obowiązywać na mocy generalnej klauzuli derogacyjnej zawartej w art. 5 § 1 ustawy z 19.4.1969 r. - Przepisy wprowadzające Kodeks karny⁵, co stwierdził Trybunał Konstytucyjny w znanej uchwale z 23.1.1991 r.⁶

Znamienne jest, że przed drugą wojną światową ustawa z 1926 r. obowiązywała 13 lat i była nowelizowana tylko raz, w rok po jej uchwaleniu, przy czym celem nowelizacji było usunięcie nietrafnych uregulowań, które znalazły się w jej pierwotnej wersji⁷. Natomiast ustawa z 1993 r. tylko pierwsze lata przetrwała niemal bez zmian, bo nowelizacje z lat 1996 i 1997 właściwie nie dotyczyły treści uregulowań tej ustawy, lecz jedynie dostosowały niektóre jej przepisy do nowych regulacji odnoszących się do funkcjonowania państwa⁸ oraz do nowych kodyfikacji karnych⁹. Pierwsza istotniejsza, chociaż nie zasadnicza zmiana ustawy z 1993 r. polegająca na przyznaniu legitymacji czynnej powiatowym i miejskim rzecznikom konsumentów nastąpiła w 1998 r.¹⁰ Kolejne zmiany miały miejsce w 1999 r.¹¹ i 2000 r.¹² i w bieżącym roku, aż trzykrotnie w ciągu jednego dnia. Te ostatnie zmiany wprowadziły: art. 10 ustawy z 5.7.2002 r. o ochronie niektórych usług świadczonych drogą elektroniczną lub polegających na dostępie warunkowym (Dz.U. Nr 126, poz. 1068), art. 1 pkt 2-8 ustawy z 5.7.2002 r. o zmianie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. Nr 126, poz. 1071) i wreszcie art. 3 ustawy z 5.7.2002 r. o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 129, poz. 1102). Na tym jednak nie skończą się nowelizacje. W przyszłym roku nastąpi kolejna, już dziewiąta nowelizacja ustawy z 1993 r., którą przewiduje uchwalona przez Sejm 28.10.2002 r. ustawa o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary, która obecnie czeka na podpis Prezydenta¹³.

Liczba i częstotliwość dokonywanych zmian oczywiście wywołują uczucie braku stabilizacji prawa. Co gorzej, niektóre ze zmian budzą zastrzeżenia merytoryczne, a pewne, idące najpierw w jednym, a potem w innym (nawet przeciwnym) kierunku, wykazują niekonsekwencję ustawodawcy. Potrzebne staje się więc gruntowne przemyślenie funkcji gospodarczych i społecznych, które powinna pełnić ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz uprawnień i obowiązków poszczególnych podmiotów czynnych w gospodarce narodowej w tym zakresie. Jest to jednak temat wymagający odrębnego opracowania.

Ten artykuł poświęcony jest jedynie zmianom wprowadzonym do ustawy z 1993 r. przez trzy, wymienione wyżej, ustawy z 5.7.2002 r.

Nowe i zmodyfikowane typy czynów nieuczciwej konkurencji

1. Produkcja i obrót urządzeniami niedozwolonymi

Nowy typ czynu nieuczciwej konkurencji wprowadził art. 10 ustawy z 5.7.2002 r. o ochronie niektórych usług świadczonych drogą elektroniczną lub opartą na dostępie warunkowym (Dz.U. Nr 126, poz. 1068). Jest nim, stosownie do nowego art. 15b ust. 1 ZNKU, [...]