Abstrakt
Już od 29.11.2002 r. wchodzi w życie pierwszy etap obszernej nowelizacji Kodeksu pracy i innych ustaw ważnych dla systemu prawa pracy, która została przyjęta przez Sejm w dniu 26.7.2002 r.1 Jej podwaliny stanowią dwa dokumenty - projekt rządowy wpisany w antykryzysowy program „Przede wszystkim przedsiębiorczość”, którego głównym celem jest przeciwdziałanie narastającemu bezrobociu oraz liberalizujący rynek pracy, projekt przygotowany przez Platformę Obywatelską. Zgodnie z intencją ustawodawcy wprowadzane obecnie zmiany mają na celu:
- obniżenie kosztów pracy,
- uelastycznienie stosunku pracy,
- zmniejszenie obciążeń biurokratycznych.
Pośrednio ma to zachęcić pracodawców do tworzenia nowych miejsc pracy, sprawić aby więcej osób widziało się nie tylko w roli pracownika, ale i na miejscu pracodawcy.
I. Uwagi wstępne
Przez ostatnie 10 lat transformacji ustrojowej obowiązkowe obciążenia pracodawców systematycznie rosły. Przykładowo, w 1990 r. wprowadzono odprawy dla pracowników zwalnianych z przyczyn dotyczących pracodawcy, w 1991 r. obowiązkową składkę na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, w 1994 r. składkę na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, w 1995 r. wymóg finansowania wynagrodzenia za pierwszych 35 dni w roku nieobecności pracownika w pracy spowodowanej chorobą, w 1996 r. powszechną składkę na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych albo wypłatę świadczenia urlopowego, odprawy emerytalno-rentowe, w 1997 r. zwiększono liczbę dni dodatkowo wolnych od pracy do 39, tygodniowy czas pracy ograniczono do 42 godzin, minimalny wymiar urlopu wypoczynkowego wydłużono do 18 dni, a pracodawcom odebrano możliwość skierowania pracownika na urlop w okresie wypowiedzenia, w 1999 r. pracodawców obarczono kosztami zinformatyzowanego systemu ubezpieczenia społecznego, w 2001 r. wprowadzono pięciodniowy tydzień pracy oraz skrócenie tygodniowego czasu pracy do 40 godzin w kolejnych latach. W efekcie, w warunkach dekoniunktury, praca „etatowa” stała się zbyt kosztowna.