Monitor Prawniczy

nr 16/2002

Nabywanie (obejmowanie) przez cudzoziemców akcji lub udziałów w spółce handlowej

Filip Hartwich
Autor jest doktorantem w Katedrze Prawa Prywatnego, Prawa Prywatnego Międzynarodowego oraz Prawa Porównawczego Wydziału Prawa Europejskiego „Viadrina” we Frankfurcie nad Odrą (Niemcy).
Abstrakt

Nabywanie (obejmowanie) przez cudzoziemców udziałów (akcji) w spółce będącej właścicielem nieruchomości, uregulował wprowadzony nowelizacją z 1996 r. art. 3e ustawy z 24.3.1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców1. Przepis ten służył wyeliminowaniu luki prawnej, która stwarzała możliwość omijania rygorów NierCudzU. Od nowelizacji w 1996 r. i wprowadzeniu do NierCudzU art. 3e, pytanie o to, czy nabycie (objęcie) akcji lub udziałów w spółce, będącej właścicielem nieruchomości przez cudzoziemca, wymaga uzyskania zezwolenia ministra SWiA, straciło praktycznie na znaczeniu2. Postulowane przez ministra SWiA zmiany, dotyczące wprowadzenia wymogu uzyskania zezwolenia także na nabywanie akcji bądź udziałów, znalazły swoje ustawowe odzwierciedlenie3.

Uwagi wprowadzające

Nabywanie akcji lub udziałów w spółce handlowej należy rozumieć jako przejście ich na inny podmiot na podstawie jakiegokolwiek tytułu prawnego. Podmiotem tym może być inny akcjonariusz lub wspólnik, czy też osoba trzecia. Tytułem prawnym, na mocy którego dochodzić będzie do przejścia akcji lub udziałów będzie najczęściej umowa sprzedaży. Zobowiązanie do przeniesienia akcji lub udziałów może jednak wynikać również zinnych umów oraz innych zdarzeń prawnych, takich jak zapis, dziedziczenie, orzeczenie sądu4. Zgodnie z art. 3e ust. 1 NierCudzU nabycie przez cudzoziemca akcji lub udziałów w spółce będącej właścicielem lub wieczystym użytkownikiem nieruchomości, wymaga zezwolenia tylko w przypadku, gdy spółka ta ma swoją siedzibę na terytorium RP. Zezwolenie nie będzie zatem wymagane, jeżeli spółka posiadać będzie siedzibę poza granicami RP, nawet jeżeli spółka ta będzie właścicielem nieruchomości położonej wPolsce. Przepis ten koresponduje z art. 1 ust. 2 pkt 2 NierCudzU, zgodnie z którym cudzoziemcem jest osoba prawna, mająca swą siedzibę za granicą. Podmiot ten musiał więc uprzednio uzyskać stosowne zezwolenie, aby móc stać się właścicielem danej nieruchomości.

Zezwolenie na nabycie akcji lub udziałów wymagane jest w dwóch przypadkach:

- jeżeli w wyniku nabycia akcji lub udziałów spółka będąca właścicielem nieruchomości stanie się spółką kontrolowaną, a zatem jeżeli osoby fizyczne bez polskiego obywatelstwa lub osoby prawne z siedzibą poza granicami RP lub nieposiadająca osobowości prawnej spółka osób wcześniej wymienionych z siedzibą za granicą, posiadać będą w tej spółce pozycję dominującą, stosownie do art. 1ust. 3 NierCudzU,