Abstrakt
Podstawowym celem prowadzenia ksiąg wieczystych jest ustalenie stanu prawnego nieruchomości oraz ograniczonych praw rzeczowych wymienionych w art. 1 ustawy z 6.7.1982 r. o księgach wieczystych i hipotece1. Stan prawny nieruchomości ujawniony w księdze wieczystej jest wzmocniony domniemaniem wiarygodności wpisu, a obrót prawny w zaufaniu do treści księgi chroniony rękojmią wiary publicznej ksiąg wieczystych. Zdarzyć się może jednak, że dla jednej nieruchomości bądź ograniczonego prawa rzeczowego istnieją dwie księgi wieczyste.
Uwagi ogólne
Prowadzenie dwóch lub więcej ksiąg wieczystych dla tej samej nieruchomości jest z reguły efektem niedopatrzenia organu prowadzącego księgi wieczyste (obecnie sądu, ale nieprawidłowości mogły również powstać w czasach kiedy jeszcze odpowiednie PBN zajmowało się prowadzeniem ksiąg wieczystych). Stan taki mógł powstać w dwóch przypadkach:
gdy zakładając księgę organ ów nie zorientował się że dla danej nieruchomości bądź jej części jest już urządzona księga wieczysta oraz,
gdy wydzielając część nieruchomości nie umieścił wzmianki w księdze macierzystej o jej odłączeniu.
Przypadki takie są bardzo rzadkie ze względu na ciągle ulepszany system prowadzenia ksiąg wieczystych, niemniej jednak z błędami w tym zakresie ciągle się spotykamy. Jest to bardzo negatywne zjawisko ze względu na brak pewności ustalenia stanu prawnego nieruchomości. SN stwierdził, że prowadzenie dwóch ksiąg dla tej samej nieruchomości o różnych wpisach w działach drugich co do osób właścicieli narusza interes Rzeczpospolitej Polskiej w rozumieniu art. 421 § 2 KPC2, obecnie już nieobowiązującego, świadczy to jednak o znaczeniu problemu.