Abstrakt

Jakkolwiek obowiązujący KPW stanowi autonomiczny zbiór zasad i reguł wyznaczających przebieg postępowania w sprawach o wykroczenia - to jednak elementy tego procesu mają ścisły związek z normatywnymi uregulowaniami, odnoszącymi się do procesu w sprawach karnych. Znajduje to nie tylko wyraz w zastosowanej w ustawie technice legislacyjnej, polegającej na licznych odesłaniach do KPK, ale w podobieństwie wielu instytucji z obu kodeksów, przy wyraźnie zarysowanym ich wspólnym rodowodzie teoretycznym. Występujące w obu procedurach różnice wynikają z odmienności regulowanej materii. Każda z procedur służy wprawdzie realizacji prawa karnego materialnego, ale ujmowanego na różnym poziomie abstrakcyjnej społecznej szkodliwości czynów zabronionych. Przepisy procesowego prawa wykroczeń służą realizacji prawa o wykroczeniach; przepisy procesu karnego znajdują zastosowanie, gdy czyn zabroniony realizuje znamiona przestępstwa. Wyjątki od tej proceduralnej dwutorowości zostały zachowane wyłącznie na okres przejściowy, tj. do zakończenia postępowań rozpoczętych pod rządami KPW sprzed nowelizacji.

Uwagi ogólne

prawo wykroczeń (zarówno materialne jak i procesowe) stanowi u nas samodzielną gałąź prawa, która tradycyjnie związana była z prawem karnym i administracyjnym. Związki z tym ostatnim ulegały jednak stałemu rozluźnianiu i ostatecznie zostały niemal całkowicie zerwane. Tendencja ta najpełniej uwidoczniła się w obowiązujących aktach prawnych. Oddanie wymiaru sprawiedliwości w sprawach o wykroczenia wyłącznie w ręce sądów, było ostatnim krokiem odbierającym temu orzecznictwu jakikolwiek charakter administracyjny. Nie ma już żadnych wątpliwości, że jest to postępowanie sądowe ze śladem administracyjnego, w postaci postępowania mandatowego. Należy też mieć na uwadze, że jakkolwiek postępowanie mandatowe jest bezwzględnie związane z popełnieniem wykroczenia - to jednak uprawnienia niektórych organów państwowych do szybkiego reagowania wobec sprawców wykroczeń poprzez nakładanie na nich grzywien w drodze mandatu karnego, nie jest orzekaniem w sprawach o wykroczenia.