Abstrakt

Ustawa z 18.9.2001 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 130, poz. 1452; dalej jako: ZmKomSEgzU) w sposób zasadniczy zmieniła zasady pobierania przez komornika opłat egzekucyjnych za prowadzenie egzekucji i inne czynności wymienione w ustawie. Do jednej z ważniejszych zmian należy zaliczyć wprowadzenie regulacji dotyczącej opłacania czynności komornika przedsiębranych w celu dokonania zabezpieczenia roszczenia. Przedmiotowa materia nie była dotychczas objęta regulacją ustawową, a praktyka kształtowała się jedynie pod wpływem poglądów doktryny¹ i w ograniczonym zakresie orzecznictwa SN².

Uwagi wstępne

Zarówno judykatura, jak i doktryna pozostawały zgodne co do tego, iż przepisy ustawy z 29.8.1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.U. Nr 133, poz. 882 ze zm.; dalej jako: KomSEgzU) znajdowały odpowiednie zastosowanie do wykonywania przez komornika postanowień zabezpieczających roszczenia pieniężne. Powyższe założenie znajdowało oparcie w art. 743 KPC, zgodnie z którym do wykonania zarządzeń tymczasowych stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu egzekucyjnym³. Zgodności poglądów brakowało już jednak w odniesieniu do konkretnych rozwiązań, a „odpowiednie stosowanie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym” wywoływało w postępowaniu o dokonanie zabezpieczenia liczne kontrowersje i rozbieżności w praktyce. W świetle przepisów KomSEgzU w brzmieniu obowiązującym przed 1.1.2002 r. nie było jasnym, czy czynności komornika dokonywane w celu zabezpieczenia roszczenia podlegały w ogóle opłacie egzekucyjnej, a jeżeli tak - to w jakiej wysokości. Pozostawało natomiast oczywistym, iż jedynym podmiotem, który mógł zostać ewentualnie obciążony obowiązkiem poniesienia przedmiotowej opłaty, był wierzyciel. Zgodnie bowiem z treścią art. 745 KPC do czasu wydania przez sąd orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie każda ze stron ponosi swoje koszty, do których należy zaliczyć nie tylko koszty związane z wszczęciem postępowania, ale także z jego przebiegiem oraz samym wykonaniem zabezpieczenia⁴.

Ustawodawca, dokonując nowelizacji KomSEgzU, zdecydowanie odrzucił rozwiązanie zakładające nieodpłatność postępowania zmierzającego do wykonania zarządzeń tymczasowych. Do zmienionego art. 45 KomSEgzU została bowiem wprowadzona w ust. 3 regulacja, dotycząca wprost opłaty za dokonanie zabezpieczenia roszczenia przez komornika. Zgodnie z tym przepisem za dokonanie zabezpieczenia roszczenia komornik pobiera opłatę stosunkową w wysokości 5% wartości roszczenia po dokonaniu zabezpieczenia. Po 1.1.2002 r. nie mogą zatem powstać wątpliwości co do odpłatności przedmiotowego postępowania. Została również w sposób jednoznaczny przesądzona wysokość opłaty stosunkowej należnej za dokonanie zabezpieczenia roszczenia. Należy przy tym zauważyć, iż ustawodawca nie odwołał się w tym zakresie do regulacji dotyczącej [...]