Abstrakt

Uwagi wstępne

Zakres inwestycji, przy realizacji których wymagana jest decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, określa art. 39 ZagospPrzestrzU. Po uchwaleniu tej ustawy krytykowana była mała precyzyjność i niespójność tego przepisu, który w ust. 1 stanowił, że ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu wymaga zmiana zagospodarowania terenu, w szczególności jego zabudowa, natomiast ust. 2 dodawał, że ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu wymaga budowa, dla której przepisy ustawy z 7.7.1994 r. - prawo budowlane⁴ (dalej PrBud) przewidują obowiązek uzyskania pozwolenia na budowę. Jak podkreślano w literaturze przedmiotu, zestawienie tych dwóch ustępów może prowadzić do wniosku, iż ustalenie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu w drodze decyzji administracyjnej następuje tylko w sytuacji, gdy zamierzona budowa, wymagająca w myśl PrBud uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę, prowadzi do zmiany zagospodarowania terenu; gdy zmiana zagospodarowania terenu nie następuje, wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu jest zbędne, mimo iż budowa wymaga uzyskania pozwolenia na budowę. Takiego poglądu wydaje się nie podzielać NSA, uznając zasadność wydania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, np. dla inwestycji pod nazwą "adaptacja świetlika na cele gospodarcze i włączenia do powierzchni mieszkania", która to budowa nie powodowała zmiany zagospodarowania terenu, ale jednak wymagała uzyskania pozwolenia na budowę. Również część doktryny skłania się ku poglądowi, iż każda budowa, która zgodnie z przepisami art. 28, art. 29 i art. 30 ust. 3 PrBud wymaga uzyskania pozwolenia na budowę, wymaga także uprzedniego ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu⁵.

Krytyczne wypowiedzi o pierwotnej redakcji art. 39 ZagospPrzestrzU wpłynęły zapewne na jego zmianę dokonaną w 1997 r.⁶. Obecnie, zgodnie z art. 39 ust. 1 ZagospPrzestrzU, ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu wymaga zmiana zagospodarowania terenu polegająca w szczególności na wykonaniu, odbudowie, rozbudowie i nadbudowie obiektu budowlanego. Natomiast stosownie do ust. 2 tego artykułu, nie wymagają ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu roboty budowlane niewymagające pozwolenia na budowę oraz roboty budowlane polegające na modernizacji, remoncie lub montażu, przebudowa oraz zmiana przeznaczenia budynku lub jego części, jeżeli nie powodują zmiany zagospodarowania terenu. Należy podkreślić, że także obecne brzmienie art. 39 ZagospPrzestrzU rodzi wiele wątpliwości. W przepisie tym ustawodawca posługuje się wieloma pojęciami, które nie mają swoich ustawowych (legalnych) definicji ani w ZagospPrzestrzU, ani w PrBud - np. "zmiana zagospodarowania terenu", "odbudowa", "rozbudowa", "nadbudowa", "modernizacja", "montaż", "przebudowa". Jedynie termin "remont" został wyjaśniony w słowniku pojęć zamieszczonym w art. 3 pkt 8 PrBud.

postępowanie administracyjne w sprawie ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu

Postępowanie administracyjne w sprawie ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu może być wszczęte wyłącznie na wniosek zainteresowanego inwestora (art. 41 ust. 1 ZagospPrzestrzU); ustawodawca nie przewiduje możliwości wszczęcia tego postępowania z urzędu (z inicjatywy organu). Zgodnie z poglądami doktryny i orzecznictwa, podjęcie czynności postępowania bez żądania uprawnionego podmiotu, a więc z naruszeniem zasady dyspozycyjności, stanowi rażące naruszenie prawa, powodujące stwierdzenie nieważności decyzji⁷.

Stosownie do postanowień art. 46 ust. 1 ZagospPrzestrzU, nie jest ograniczona liczba podmiotów, które mogą ubiegać się o ustalenie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu dla tego samego terenu. Również wydanie decyzji pozytywnej, ustalającej warunki zabudowy i zagospodarowania terenu na rzecz konkretnego inwestora, nie pozbawia innych podmiotów możliwości składania wniosków o wydanie decyzji ustalającej warunki zabudowy i zagospodarowania dla tego samego terenu. Wydanie decyzji ustalającej warunki zabudowy i zagospodarowania terenu nie wymaga [...]