Abstrakt

Rejestr dłużników niewypłacalnych (RDN) jest jednym z trzech rejestrów działających od 1.1.2001 r. na podstawie ustawy z 20.8.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym¹. RDN jako elektroniczna, łatwo dostępna baza danych o niewypłacalnych dłużnikach może w istotny sposób wpływać na bezpieczeństwo obrotu gospodarczego w naszym kraju. Należy jednak podkreślić, iż okoliczność, że sprawdzany kontrahent nie został odnotowany w RDN, nie zapewni całkowitego bezpieczeństwa transakcji.

Zasady dokonywania wpisu do RDN

Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym (dalej jako: KrRejSU) stanowi, że wpisy do RDN dokonywane są z urzędu (art. 55 KrRejSU) lub na wniosek (art. 56 KrRej SU). Sąd z urzędu dokonuje wpisu w odniesieniu do:

a) osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą oraz wspólników ponoszących odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, z wyłączeniem komandytariuszy w spółce komandytowej, w przypadku gdy:

• ogłoszono upadłość osoby fizycznej bądź spółki, w której wspólnicy ponoszą odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, z wyłączeniem komandytariuszy w spółce komandytowej,
• wniosek o ogłoszenie ich upadłości został prawomocnie oddalony z powodu braku wystarczającego majątku na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego,
• umorzono prowadzoną przeciwko nim egzekucję sądową lub administracyjną z uwagi na to, że nie uzyska się z egzekucji sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych,

b) dłużników, którzy zostali zobowiązani do wyjawienia majątku w trybie przepisów KPC o postępowaniu egzekucyjnym (art. 913-920¹ KPC).

Art. 913 § 1 KPC stanowi, iż wierzyciel, który wykaże, że na skutek prowadzonej egzekucji nie uzyskał w pełni zaspokojenia swej wierzytelności, może żądać zobowiązania dłużnika do złożenia wykazu majątku, z wymienieniem rzeczy i miejsca, gdzie się znajdują, przypadających mu wierzytelności i innych praw majątkowych oraz do złożenia przyrzeczenia według roty: „Świadomy znaczenia moich słów i odpowiedzialności przed prawem zapewniam, że złożony przeze mnie wykaz majątku jest prawdziwy i zupełny”.

W § 2 tego przepisu zaznacza się, że wierzyciel może żądać wyjawienia majątku także przed wszczęciem egzekucji, jeżeli uprawdopodobni, że nie uzyska zaspokojenia w pełni swej należności ze znanego mu majątku albo z przypadających dłużnikowi bieżących świadczeń periodycznych za okres sześciu miesięcy.

c) osoby, które przez sąd prowadzący postępowanie upadłościowe zostały pozbawione, zgodnie z dyrektywą art. 17² § 1 Prawa upadłościowego (dalej jako: PrUp), prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek, pełnienia funkcji reprezentanta lub pełnomocnika przedsiębiorcy, członka rady nadzorczej i komisji rewizyjnej w spółce akcyjnej, z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółdzielni.

Korzystając z trybu wskazanego w pkt. b) można wpisać zarówno osoby fizyczne jak i prawne, a także spółki prawa handlowego nieposiadające osobowości prawnej (jawną, komandytową, partnerską, komandytowo-akcyjną).

Wniosek wierzyciela

Na wniosek wierzyciela do RDN mogą być wpisywane tylko osoby fizyczne. Wierzyciel musi posiadać tytuł wykonawczy wystawiony przeciwko dłużnikowi, który w terminie 30 dni od daty wezwania do spełnienia świadczenia nie zapłacił należności stwierdzonej tytułem wykonawczym. Innymi słowy, wierzyciel musi posiadać jeden z tytułów egzekucyjnych wskazanych w art. 777 KPC.

Art. 777 KPC stanowi, że tytułami egzekucyjnymi są:

- orzeczenie sądu prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu, jak również ugoda zawarta przed sądem,

- wyrok sądu polubownego lub ugoda zawarta przed takim sądem,

- inne orzeczenia, ugody i akty, które z mocy ustawy podlegają wykonaniu w drodze egzekucji sądowej,

- akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej lub uiszczenia innych rzeczy zamiennych, ilościowo w akcie oznaczonych, albo też obowiązek wydania rzeczy indywidualnie oznaczonej, gdy termin zapłaty, uiszczenia lub wydania jest w akcie wskazany,

- akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej do wysokości w akcie wprost określonej albo oznaczonej za pomocą klauzuli waloryzacyjnej, gdy akt określa warunki, które upoważniają wierzyciela do prowadzenia przeciwko dłużnikowi egzekucji na podstawie tego aktu o całość lub część roszczenia, jak również termin, do którego wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi klauzuli wykonalności.

Po uzyskaniu tytułu egzekucyjnego wierzyciel musi nadać mu klauzulę wykonalności w sposób określony w art. 781 i nast. KPC. Posiadając tytuł wykonawczy (tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności) należy wezwać dłużnika do dobrowolnego spełnienia świadczenia. Dopiero po [...]