Monitor Prawniczy

nr 17/2001

Pracodawca jako powód w postępowaniu uproszczonym

Robert Frey
Autor jest absolwentem Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Abstrakt

Udział pracodawcy w charakterze powoda w postępowaniu uproszczonym jest problemem mogącym rodzić pewne trudności. Kontrowersyjna przede wszystkim jest sama idea rozstrzygania sporów ze stosunku pracy w postępowaniu uproszczonym. Ponadto większe wątpliwości budzić może stosowanie postępowania uproszczonego w sprawach z zakresu prawa pracy, w których pracownik występuje w charakterze powoda, niż w sprawach, w których jest on pozwanym.

Dopuszczalność stosowania postępowania uproszczonego w sprawach z zakresu prawa pracy

Zwolennicy poglądu o dopuszczalności stosowania postępowania uproszczonego w sprawach z zakresu prawa pracy postawili tezę, że „nie ma poważnych argumentów przemawiających na rzecz poglądu, że w sprawach z zakresu prawa pracy prowadzenie tych postępowań jest niedopuszczalne”1, i podają przykłady sytuacji dochodzenia przez pracodawcę należności od pracownika z tytułu np. wystawionego weksla. Natomiast zdecydowana przeciwniczka takiej tezy M. Manowska2 jako przykład sprawy, która teoretycznie mogłaby być rozpatrywana w postępowaniu uproszczonym, przedstawia sytuację dochodzenia przez pracodawcę czynszu najmu mieszkania zakładowego, gdy umowa najmu związana jest z wykonywaniem pracy.

Próba udzielenia odpowiedzi na pytanie o dopuszczalność prowadzenia postępowania uproszczonego w sprawach z zakresu prawa pracy, w których po stronie powodowej występuje pracodawca, wymaga spojrzenia na taką sytuację nie tylko przez pryzmat celów wprowadzenia postępowania uproszczonego, jak czynią to zwolennicy takiego rozwiązania, ale przede wszystkim naczelnych zasad postępowania w sprawach z zakresu prawa pracy. Dla przypomnienia problem wzajemnych relacji, możliwości przeplatania, krzyżowania postępowań odrębnych pojawił w wyniku nowelizacji KPC dokonanej ustawą z 24.5.2000 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, ustawy okosztach sądowych sprawach cywilnych oraz ustawy okomornikach sądowych iegzekucji (Dz.U. Nr 48, poz. 554).

Fundamentalne znaczenie dla omawianego zagadnienia ma wprowadzenie postępowania uproszczonego (art.5051 KPC i nast.) oraz zmiana brzmienia art. 13 § 1 KPC, który stanowi obecnie, iż: „Sąd rozpoznaje sprawy w procesie, chyba że ustawa stanowi inaczej. W przypadkach przewidzianych w ustawie sąd rozpoznaje sprawy według przepisów o postępowaniach odrębnych”.

Taka redakcja przepisu zdaje się wskazywać na obligatoryjność stosowania przez sąd, w zależności od sprawy, przepisów charakterystycznych dla dwóch lub nawet więcej postępowań odrębnych. W tym też kierunku poszli twórcy wzorów formularzy pism procesowych3. Formularz PU, który stosuje się w postępowaniu uproszczonym, zawiera rubryki: 6.4 - o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym4, 6.5 - o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. A zatem przykładowo, w sprawie o wynikające z umowy roszczenie, którego wartość jest niższa niż 5000 zł, znajdą zastosowanie przepisy o postępowaniu uproszczonym i upominawczym, a jeżeli powód domaga się wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, to także przepisy tego trybu. Dodatkowo sprawa może toczyć się w postępowaniu gospodarczym, o ile stronami sporu są dwaj przedsiębiorcy.

Ten sam schemat stosowany w sprawach z zakresu prawa pracy budzi już jednak poważne wątpliwości, i to [...]