Abstrakt

Przymus adwokacki

W obowiązującym Kodeksie postępowania cywilnego wprowadzony został - w ograniczonym zakresie - bezwzględny przymus adwokacki. Zakres tego przymusu obejmuje:

Jak łatwo spostrzec, w stosunku do dotychczas obowiązujących przepisów nowelizacja KPC poszerzyła znacznie zakres przymusu adwokackiego w postępowaniu przed SN. U podłoża tych zmian leży tendencja do podniesienia poziomu wystąpień (pisemnych i ustnych) przed SN. Tendencja ta znajduje uzasadnienie wielokrotnie podkreślane w orzecznictwie SN, że jest on sądem prawa, a nie sądem faktu.

Należy podkreślić, że przymus adwokacki nie obejmuje jednak wnoszenia odpowiedzi na kasację (art. 393⁶ KPC).

ad 1) Dotychczas obowiązujące przepisy obejmowały przymusem adwokackim jedynie „wnoszenie” kasacji. Oznaczało to w zasadzie konieczność podpisania kasacji przez profesjonalnego pełnomocnika - adwokata lub radcę prawnego.

Tymczasem nałożony przez przepis art. 393² KPC obowiązek sporządzania kasacji oznacza zarówno obowiązek opracowania, jak i podpisania jej przez adwokata lub radcę prawnego. Jednakże radca prawny nie może skutecznie sporządzić kasacji w sprawach rodzinnych i opiekuńczych¹ .

Przymus adwokacki nie obowiązuje, gdy stroną, jej przedstawicielem ustawowym lub pełnomocnikiem jest:

a także gdy stroną lub jej przedstawicielem jest:

ad 2) Novum w znowelizowanych przepisach stanowi przymus adwokacki w zakresie działania na rozprawie kasacyjnej lub na posiedzeniu wyznaczonym dla rozpoznania zagadnienia prawnego (art. 393⁹ § 1¹ KPC).

Pojęcie „działania” obejmuje wszystkie czynności procesowe, jakie mogą wyniknąć w trakcie tych posiedzeń sądowych, a więc występowanie, składanie wniosków, itp. Oznacza to, że wszelkie czynności procesowe dokonywane przez samą stronę będą bezskuteczne. Strona (a w postępowaniu nieprocesowym - wnioskodawca i uczestnicy postępowania) może być tylko biernym obserwatorem przebiegu tych posiedzeń SN.

„Odpowiednie stosowanie” art. 393² KPC (art. 393⁹ § 1¹ zd.2 KPC) należy rozumieć jako zwolnienie od przymusu adwokackiego osób wymienionych w tym przepisie.

ad 3) Przymus adwokacki dotyczy również sporządzania zażaleń do SN (art. 393¹⁸ § 3 KPC).

Zatem przymusem adwokackim objęte są [...]