Monitor Prawniczy

nr 6/2000

Odpowiedzialności z tytułu kar pieniężnych za usuwanie drzew i krzewów bez wymaganego zezwolenia

Abstrakt

Zakres przedmiotowy

W myśl art. 64 ust. 3 Konstytucji RP własność może być ograniczona jedynie w drodze ustawy i wyłącznie w zakresie nienaruszającym istoty tego prawa. Jednym z takich aktów normatywnych, w pewnym zakresie ograniczającym prawo własności, jest ustawa z 31.1.1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska (tekst jedn. Dz.U. z 1994 r. Nr 49, poz. 196 ze zm.; dalej OchrŚrodU). Zgodnie z art. 48 KC drzewa i krzewy są częścią składową nieruchomości, na której się znajdują. Stanowią więc przedmiot własności właściciela nieruchomości. Nie oznacza to jednak, iż właściciel ma pełną swobodę w dysponowaniu nimi.

W myśl bowiem art. 48 ust. 2 KC usunięcie drzew i krzewów z terenu nieruchomości może nastąpić za zezwoleniem wójta, burmistrza albo prezydenta miasta. Organ ten może uzależnić udzielenie zezwolenia od przesadzenia drzew lub krzewów we wskazane przez niego miejsce, jeżeli takie przesadzenie jest możliwe, albo od zastąpienia drzew lub krzewów przewidzianych do usunięcia innymi drzewami lub krzewami. W przypadku drzew lub krzewów z terenu nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków zezwolenie takie wydaje wojewódzki konserwator zabytków.

Powyższa reguła nie dotyczy:

1) drzew i krzewów owocowych,
2) drzew i krzewów sadzonych na plantacjach,
3) drzew i krzewów, których wiek nie przekracza 5 lat,
4) drzew i krzewów, których wiek nie przekracza 30 lat - usuwanych z terenu nieruchomości stanowiących własność lub będących w użytkowaniu wieczystym osób fizycznych - które mogą być usuwane bez zezwolenia.

Ponadto przepisów ustawy dotyczących usuwania drzew i krzewów, pobierania opłat i wymierzania kar nie stosuje się do:

1) drzew i krzewów w lasach i na gruntach leśnych,
2) drzew i krzewów objętych ochroną na podstawie ustawy o ochronie przyrody,
3) drzew i krzewów usuwanych z wałów przeciwpowodziowych i międzywali, jeżeli obowiązek ich usunięcia wynika z odrębnych przepisów.

Użytkownikiem nieruchomości w rozumieniu ustawy jest przede wszystkim właściciel, a także dzierżawca, najemca lub osoba mająca inne prawo związane z władztwem nad cudzą nieruchomością1 . Usunięciem jest nie tylko wykopanie bądź ścięcie, ale także doprowadzenie do obumarcia drzewa przez samowolne obcięcie gałęzi2 . Zezwolenie jest decyzją administracyjną, zapadłą po uprzednim przeprowadzeniu postępowania administracyjnego. Z uwagi na to, iż kompetencje powyższe należą do zadań gminy, od decyzji wójta przysługuje odwołanie do właściwego miejscowo samorządowego kolegium odwoławczego. Ostateczne rozstrzygnięcie ww. organu strona może, ze względu na niezgodność z prawem, zaskarżyć do NSA.