Monitor Prawniczy

nr 5/2000

Przepisy karne materialne pomocne w postępowaniu windykacyjnym

Przemysław Cichulski
Abstrakt

Wstęp

Rozpatrując działania wierzyciela w płaszczyźnie prawno-karnej należy wskazać na różnorakie korzyści, jakie niesie za sobą bliska współpraca wierzyciela w toku windykacji nie tylko z komornikiem, ale również z policją, prokuraturą i sądem.

Zgodnie z art. 304 § 1 KPK każdy dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub policję. Zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa powinno zawierać:

- powołanie się na art. 304 § 1 KPK,
- określenie osoby podejrzewanej o popełnienie przestępstwa,
- jej dane osobowe,
- adres domowy,
- adres miejsca pracy lub adres posiadanego podmiotu gospodarczego,
- określenie, na czym miało polegać przestępstwo,
- miejsce i datę jego popełnienia,
- proponowaną kwalifikację prawną,
- wniosek o wszczęcie postępowania przygotowawczego i zabezpieczenie na mieniu podejrzanego roszczeń wierzyciela o naprawienie szkody.

W uzasadnieniu zawiadomienia należy podać fakty świadczące o zaistnieniu przestępstwa i wskazać potwierdzające je dowody. Należy także dołączyć potwierdzone kserokopie stosownych dokumentów oraz nazwiska i adresy ewentualnych świadków.

Sam fakt wszczęcia postępowania wyjaśniającego, dochodzenia lub śledztwa powoduje presję psychologiczną na nierzetelnych dłużnikach dyscyplinując ich w spłacie zadłużenia. W ten sposób wierzyciel może uniknąć kosztownego postępowania w trybie cywilno-prawnym i kosztów komorniczych lub bezpłatnie przekonać się, że szkoda jest nie do naprawienia.

Przestępstwa na szkodę wierzycieli

Wierzyciel w toku prowadzonego przez siebie postępowania windykacyjnego powinien wykorzystywać przepisy Kodeksu karnego odnoszące się do przestępstw na szkodę wierzycieli.

Dla skutecznego postępowania windykacyjnego niezwykle przydatne są trzy przepisy, przejęte do Kodeksu karnego z 1997 r. z ustawy o ochronie obrotu gospodarczego z 12.10.1994 r. (Dz.U. Nr 126, poz. 615).

Pierwotnym powodem wprowadzenia przepisów penalizujących przestępstwa finansowe była wola przywrócenia bezpieczeństwa obrotu gospodarczego. Po znacznej liberalizacji stosunków ekonomicznych, wprowadzonych ustawą z 23.12.1988 r. o działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 41, poz. 324 ze zm.; dalej GospU), zaczęły nasilać się zjawiska godzące bezpośrednio w stabilność obrotu gospodarczego, m.in. przestępne działanie na szkodę wierzycieli.

W art. 300, 301 i 302 KK ustawodawca wprowadził trzy przepisy penalizujące takie działanie.