Abstrakt
Pojęcie uchylania się od zawarcia umowy przyrzeczonej
Artykuł 390 § 1 i § 2 KC dotyczy skutków umowy przedwstępnej, które powstają w wyniku niezawarcia umowy przyrzeczonej (stanowczej). Punktem wyjścia do dyskusji nad tą problematyką jest niewątpliwie pojęcie „uchylania się” przez stronę zobowiązaną od zawarcia umowy definitywnej. Chociaż określenie „uchyla się” występuje jedynie w art. 390 § 1 KC w związku z odpowiedzialnością odszkodowawczą dłużnika, nie wydaje się możliwy do przyjęcia pogląd, jakoby powyższe sformułowanie dotyczyło wyłącznie tej odpowiedzialności (tzn. skutek słabszy umowy przedwstępnej)1. Rzeczą oczywistą jest, że owe „uchylanie się” jest podstawą obu uprawnień występujących w art. 390 KC, z tym że silniejszy skutek obwarowano ponadto pewnymi warunkami, które musi spełniać umowa przedwstępna, aby skutek ten mógł być zrealizowany. Pod pojęciem „uchylania się strony zobowiązanej do zawarcia umowy przyrzeczonej” należy rozumieć niewykonanie zobowiązania.W celu wykonania zobowiązania zawarcia umowy przyrzeczonej dłużnik winien oświadczyć wierzycielowi wolę zawarcia umowy przyrzeczonej i dokonać innych potrzebnych do zawarcia tej umowy czynności. Winien tego dokonać w terminie określonym w umowie przedwstępnej (essentialia negotii umowy przedwstępnej), a w razie wątpliwości zastosowanie ma art. 457 KC. Wtedy mianowicie jest to termin zastrzeżony na korzyść dłużnika, co oznacza, że dłużnik, choć nie musi, to może wcześniej oświadczyć wolę zawarcia umowy przyrzeczonej, natomiast wierzyciel nie może wcześniej żądać zawarcia umowy przyrzeczonej przez dłużnika.
W literaturze przyjmuje się niekiedy, że nie można mówić o „uchylaniu się strony zobowiązanej od zawarcia umowy przyrzeczonej”, gdy strona uprawniona nie żądała wcześniej zawarcia takiej umowy, gdyż możliwość dochodzenia na drodze sądowej zawarcia umowy przyrzeczonej zależy od uprzedniego, bezskutecznego wezwania strony zobowiązanej przez stronę uprawnioną2. Twierdzi się, że tylko [...]