Monitor Prawniczy

nr 11/2000

Dochodzenie roszczeń z tytułu czynów niedozwolonych w Internecie

Andrzej Tomaszek
Autor jest adwokatem w Warszawie.
Abstrakt

Uwagi wstępne

Praktyka funkcjonowania Internetu prowadzi do wniosku, że nie mniej niż zagadnienia kontraktów na uwagę zasługiwać powinny kwestie czynów niedozwolonych przy wykorzystywaniu możliwości „globalnej pajęczyny”. Skoro World Wide Web to platforma, w której można zwracać się do milionów ludzi na całym świecie, skutki deliktów mogą tu być bardziej dotkliwe niż w jakichkolwiek tradycyjnych obszarach komunikacji. Po fali entuzjazmu na nadużycia w Internecie zwraca się już uwagę w prasie codziennej1, na niedostatki prawnej ochrony przed nimi wskazuje - choć nieśmiało - nowsze piśmiennictwo2.

Możliwości dokonania czynów niedozwolonych w Internecie są tak szerokie, że każde ich wyliczenie będzie miało tylko charakter przykładowy. Podejmując próbę klasyfikacji naruszeń wymienić można w szczególności:

1) czyny nieuczciwej konkurencji, o których mowa w ustawie z 16.4.1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (ZNKU),
2) naruszenia praw z rejestracji znaków towarowych stosownie do przepisów ustawy z 30.1.1985 r. o znakach towarowych (ZnTowU, wkrótce praw ochronnych wg przepisów ustawy z 30.6.2000r. - prawo własności przemysłowej),
3) naruszenia praw autorskich, o których mowa w ustawie z 4.2.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (PrAut),
4) naruszenia dóbr osobistych stosownie do art. 23, 24 i 43 KC,
5) czyny niedozwolone, za które odpowiada się na zasadach ogólnych (art. 415 KC).

W związku z ujawnieniem popełnienia czynu niedozwolonego w Internecie dla praktyka istotne jest na wstępie rozstrzygnięcie, czy w konkretnym przypadku właściwe jest polskie prawo materialne (kwestia właściwego prawa materialnego) i czy sąd polski jest właściwy do rozpoznania tej konkretnej sprawy (kwestia jurysdykcji krajowej).

Rozstrzygnięcie pierwszej kwestii powinno nastąpić stosownie do art. 31 § 1 ustawy z 12.11.1965 r. - Prawo prywatne międzynarodowe, wg którego „zobowiązanie niewynikające z czynności prawnej podlega prawu państwa, w którym nastąpiło zdarzenie będące źródłem zobowiązania”.

Z uwagi na globalny charakter sieci internetowych wskazanie miejsca zdarzenia będącego źródłem zobowiązania, rozumianego tu jako miejsce popełnienia czynu niedozwolonego, niejednokrotnie może być trudne. Rozsądne wydaje się przyjęcie generalnej zasady, iż [...]