Monitor Prawniczy

nr 1/2000

Roszczenia z ubezpieczenia OC w razie uszkodzenia lub zniszczenia samochodu

Tadeusz Diupero
Autor jest inżynierem, biegłym sądowym z zakresu motoryzacji.
Kazimierz J. Pawelec
Autor jest adwokatem w Warszawie.
Abstrakt

Wstęp

Podstawową jest reguła, że z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia OC zakład ubezpieczeń wypłaca świadczenia ubezpieczeniowe w sytuacji, kiedy posiadacz lub kierowca pojazdu mechanicznego byliby zobowiązani do odszkodowania za wyrządzoną tym pojazdem szkodę. Z powyższego wynika, że za wszelką szkodę (śmierć, obrażenia ciała, uszkodzenie mienia itd.) odpowiada zakład ubezpieczeń w ramach obowiązkowego OC1 . Zakład ubezpieczeń chroni zatem w szerokim rozumieniu mienie ubezpieczonych, bowiem w pełni wyrównuje poszkodowanym wyrządzoną szkodę. Dlatego też w ubezpieczeniu tym istotne znaczenie mają przepisy Kodeksu cywilnego o odpowiedzialności cywilnej posiadacza i kierowcy pojazdu mechanicznego (art. 435-437 KC). Na ich podstawie poszkodowany uprawniony jest do odszkodowania obejmującego zarówno straty, jak też korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby nie wyrządzono mu szkody. Wyrównaniu przez zakład ubezpieczeń podlega wszelka szkoda, tj. majątkowa, wyrządzona na osobie, oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, jeśli poszkodowany w wyniku wypadku drogowego doznał obrażeń ciała. Zaznaczenia wymaga jednak okoliczność, że ubezpieczenie OC obejmuje następstwa wypadków, które zaistniały nie tylko w związku z ruchem pojazdów mechanicznych, ale powstałe także:

- podczas postoju lub naprawy pojazdu mechanicznego na trasie jazdy,
- bezpośrednio przy załadowywaniu i wyładowywaniu pojazdu,
- podczas wsiadania i wysiadania z pojazdu,
- podczas garażowania.

Odpowiedzialność cywilna posiadacza pojazdu mechanicznego za szkody spowodowane ruchem tego pojazdu oparta jest na zasadzie ryzyka. Istnieją trzy okoliczności zwalniające od odpowiedzialności, tj.:

- wyłączna wina poszkodowanego,
- wyłączna wina osoby trzeciej, za którą posiadacz środka komunikacji nie ponosi odpowiedzialności,
- wskutek siły wyższej.

Z naszych rozważań wyłączamy dwie ostatnie okoliczności2 , a skupimy się na okolicznościach związanych z wyłączną winą poszkodowanego.