Abstrakt

Czynności postępowania podziałowego są dokonywane tylko przez niektóre spośród organów działających w postępowaniu upadłościowym. Autor w niniejszym artykule omawia organy dokonujące czynności w tym etapie: sąd, sędziego-komisarza, syndyka i jego zastępcę. Czynności postępowania podziałowego nie dokonują natomiast komornik i notariusz, którzy działają w innych etapach właściwego postępowania upadłościowego, np. w likwidacji majątku masy upadłości. Artykuł pochodzi z książki Sławomira Cieślaka „Podział funduszów masy upadłości”, która ukazała się nakładem Wydawnictwa C.H. Beck.

Sąd

Do dokonywania czynności w postępowaniu podziałowym właściwy rzeczowo jest zasadniczo sąd rejonowy-sąd gospodarczy (art. 8 § 2 w zw. z art. 64 PrUp). Zgodnie z art. 64, sąd właściwy do przeprowadzenia postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości jest właściwy w postępowaniu toczącym się po ogłoszeniu upadłości, a więc także w postępowaniu podziałowym. W przypadku podziału funduszów masy upadłości banku (art. 160 PrBank.) oraz zakładu ubezpieczeń (art. 77 UbezpU) właściwy rzeczowo jest natomiast sąd okręgowy. Sąd właściwy do rozpoznania wniosku o ogłoszenie upadłości w pierwszej instancji i do prowadzenia dalszego postępowania można określać mianem sądu upadłościowego. Nie oznacza to jednak, że w każdym przypadku sądem rzeczowo właściwym w postępowaniu podziałowym jest sąd, który wcześniej ogłosił upadłość. Może bowiem zdarzyć się sytuacja, w której upadłość ogłosi sąd wyższej instancji. Wówczas sąd ogłaszający upadłość powinien przekazać sprawę do dalszego postępowania sądowi, który jest właściwy do rozpoznania wniosku o ogłoszenie upadłości w pierwszej instancji.

Właściwość miejscowa sądu w postępowaniu podziałowym została określona w art. 8 § 1 w zw. z art. 64 PrUp. Zgodnie z tą regulacją, w podziale funduszów masy co do zasady właściwy miejscowo jest sąd, w którego okręgu znajduje się zakład główny przedsiębiorstwa upadłego, a gdy upadły ma kilka przedsiębiorstw w okręgach różnych sądów - w jednym z tych sądów. Jeżeli upadły nie ma w Polsce przedsiębiorstwa, właściwy jest sąd, w którego okręgu upadły ma miejsce zamieszkania lub siedzibę, a gdy nie ma on w Polsce miejsca zamieszkania ani siedziby, właściwy jest sąd, w którego okręgu znajduje się jego majątek.

Z art. 64 wynika, że zasadniczo sądem właściwym dla postępowania podziałowego jest sąd, który ogłosił upadłość. Z treści art. 8 § 1 wynika natomiast, że może wydarzyć się sytuacja, w której upadłość zostanie ogłoszona w kilku sądach właściwych. W takim przypadku, stosownie do art. 65 § 1, sądem właściwym do dokonywania czynności w postępowaniu podziałowym jest sąd, który pierwszy wydał postanowienie o ogłoszeniu upadłości. Może się także zdarzyć, że w toku postępowania okaże się, iż właściwy jest inny sąd. W takim przypadku, zgodnie z art. 65 § 2 PrUp, sprawa podlega przekazaniu sądowi właściwemu. Na postanowienie o przekazaniu nie przysługuje zażalenie. Postanowienie to ma moc wiążącą dla sądu, któremu sprawa została przekazana. Czynności dokonane w sądzie niewłaściwym pozostają w mocy.