Abstrakt

Działalność gospodarcza na wielu odcinkach styka się z działalnością organów administracyjnych, które za pomocą organów administracyjnych wyznaczają prawa i obowiązki podmiotów gospodarczych. Często jednak w kontaktach tych spotykamy się z sytuacjami, gdy organ administracyjny wydaje decyzję, która zostaje później uchylona lub zmieniona przez organ odwoławczy zgodnie z żądaniem strony. Skutkiem często przedłużającego się postępowania odwoławczego jest szkoda, jakiej doznaje strona dochodząca swych praw. W opinii autora, KPA daje znacznie większe możliwości dochodzenia swych roszczeń odszkodowawczych niż KC. Uważa on również, że strona ma prawo do odszkodowania nie tylko wtedy, gdy nastąpiło stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej, ale także wtedy, gdy decyzja organu I instancji została uchylona lub zmieniona w postępowaniu odwoławczym z powodu art. 156 § 1 KPA.

I. Wprowadzenie

Działalność gospodarcza na wielu odcinkach styka się z działalnością organów administracyjnych, które za pomocą decyzji administracyjnych wyznaczają prawa i obowiązki podmiotów gospodarczych. Dotyczy to przede wszystkim kwestii podatkowych, celnych, różnych koncesji, zezwoleń, itp. Uzasadnione jest pytanie o możliwość dochodzenia odszkodowania od Skarbu Państwa w przypadku wyrządzenia szkody w wyniku wydania błędnej decyzji administracyjnej. Pytanie to jest szczególnie ważne w odniesieniu do administracyjnych decyzji nieostatecznych w toku instancji, bowiem w stosunku do tych decyzji powstają wątpliwości. Często zachodzi sytuacja, iż organ I instancji wydaje błędną decyzję, która zostaje później uchylona, czy zmieniona przez organ odwoławczy zgodnie z żądaniem strony, ale na skutek różnych okoliczności, najczęściej przedłużającego się postępowania odwoławczego, strona ponosi szkodę. Można tu podać przykład z zakresu prawa celnego. Organ celny oclił sprowadzony towar za wysoką stawką celną. Organ odwoławczy zmienił następnie w wyniku odwołania decyzję organu I instancji przyznając właściwą stawkę. Postępowanie odwoławcze trwało jednak kilka miesięcy, a w tym czasie wartość rynkowa sprowadzonego towaru gwałtownie spadła, co jest normalne w przypadku, np. sprzętu komputerowego, gdzie mamy do czynienia z bardzo szybkim rozwojem technicznym. Sprawy nie załatwia stwierdzenie, że importer mógł zapłacić wyższe cło i wyprowadzić towar ze składu celnego, a później urząd celny zwróciłby uiszczoną kwotę nienależnego cła. Wystarczy tu powiedzieć, że strona nie ma obowiązku takiego działania (tym bardziej, że może nie mieć na to odpowiednich środków lub środki te są jej potrzebne na inny cel), a każdy ma prawo w swojej sprawie do decyzji administracyjnej zgodnej z prawem. Strona zatem uzyskała rozstrzygnięcie zgodne ze swym żądaniem zawartym w odwołaniu, jednak poniosła szkodę. Takie sytuacje mogą nastąpić i w innych obszarach działalności organów administracyjnych. Zachodzi tu pytanie o możliwość dochodzenia odszkodowania.