Monitor Prawniczy

nr 4/1998

Poręczenia i gwarancje Skarbu Państwa

Janina Panowicz-Lipska
Autorka jest profesorem UAM w Katedrze Prawa Cywilnego, Handlowego i Ubezpieczeniowego na Wydziale Prawa i Administracji UAM w Poznaniu.
Abstrakt

Ustawa z 8.5.1997 r. o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne (Dz.U. Nr 79, poz. 484) obejmuje problematykę zabezpieczeń o szczególnym znaczeniu gospodarczym, ze względu na ich podmioty i zakres przedmiotowy, a także charakterystyczne powiązania z instytucjami prawa publicznego, zwłaszcza z budżetem państwa. Jej uchwalenie oznacza powrót do sięgającej okresu międzywojennego zasady, że o podobnych zabezpieczeniach stanowią odrębne ustawy, po relatywnie niedługim czasie, gdy odpowiednie postanowienia były usytuowane w Prawie budżetowym1. Zdaniem autorki, niektóre rozwiązania wprowadzone do ustawy należy uznać za wybitnie nowatorskie, jednak jej uchwalenie stanowi niewątpliwie zabieg porządkujący i sprzyjający spójności tej regulacji.

I. Wprowadzenie

1. Nowemu uregulowaniu tych materii towarzyszą zmiany dziewięciu ustaw, a mianowicie:

  • Prawa budżetowego,
  • ustawy o finansowaniu gmin,
  • ustawy o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach kontraktów eksportowych,
  • ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa,
  • ustawy o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa,
  • ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych,
  • ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym,
  • ustawy o Narodowym Banku Polskim,
  • ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli.

Dla ukształtowania aktualnego stanu prawnego mają ponadto znaczenie rozporządzenia Rady Ministrów:

  • z 5.8.1997 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania przez Skarb Państwa poręczeń i gwarancji oraz opłat z tytułu udzielonego poręczenia lub gwarancji (Dz.U. Nr 99, poz. 606),
  • z 29.7.1997 r. (Dz.U. Nr 87, poz. 549), wprowadzające zmiany w statucie Banku Gospodarstwa Krajowego,
  • z 2.9.1997 r. w sprawie warunków i trybu sprzedaży wierzytelności Skarbu Państwa z tytułu udzielonych poręczeń i gwarancji, zamiany wierzytelności na akcje (udziały), rozłożenia ich spłaty na raty oraz umorzenia wierzytelności w całości lub w części (Dz.U. Nr 106, poz. 683).