Abstrakt

Artykuł zawiera syntetyczne omówienie podstawowych zmian wprowadzonych do części ogólnej kodeksu wykroczeń przez obszerną nowelizację z 28.8.1998 r. (Dz.U. Nr 113, poz. 717). Zmiany objęły również kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia oraz ustawę o ustroju kolegiów ds. wykroczeń. Nowelizacja weszła w życie 1.9.1998 r.

W Biuletynie Ustawodawczym zamieszczamy ujednolicony tekst kodeksu wykroczeń.

Kodyfikacji prawa karnego, uchwalonej 6.6.1997 r., nie towarzyszyła kodyfikacja prawa o wykroczeniach. Spowodowało to przygotowanie “szybkiej” nowelizacji kodeksu wykroczeń, kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia i ustawy o ustroju kolegiów ds. wykroczeń. Ustawodawca w uzasadnieniu do projektów tych zmian podkreślił, że nowelizacja ma na celu dostosowanie przepisów prawa o wykroczeniach do nowych kodyfikacji karnych. Przed ustawodawcą stanął więc problem ujednolicenia wielu instytucji, które występują w obu pokrewnych dziedzinach prawa.

Definicja wykroczenia

Przede wszystkim należy wspomnieć zmianę, która wynika z nowego rozumienia materialnej definicji przestępstwa. Ustawodawca przesądził, że kodeks z 1997 r. w celu określenia koniecznego dla przestępności stopnia materialnego bezprawia posługuje się pojęciem społecznej szkodliwości czynu. Odejście od pojęcia “społeczne niebezpieczeństwo czynu” uzasadniono dwoma argumentami: po pierwsze - pojęcie to było obciążone przypisywanymi mu treściami natury ideologicznej i politycznej. Nieobce były, przede wszystkim orzecznictwu, tendencje do uzależnienia odpowiedzialności karnej od postawy politycznej sprawcy czynu zabronionego. Po drugie - zmiana pojęcia określającego materialną treść konieczną dla przyjęcia karygodności konkretnego czynu ma zdezaktualizować część dotychczasowego orzecznictwa, które łączyło karygodność czynu z życiem sprawcy, jego opinią, karalnością, a więc z okolicznościami, które nie mają związku ani z przedmiotową, ani z podmiotową stroną czynu zabronionego¹.

Nowelizując kodeks wykroczeń również uwzględniono te ważkie argumenty i obecnie określając wykroczenie, w myśl art. 1 KW mówimy, że jest nim czyn społecznie szkodliwy, zabroniony pod groźbą kary aresztu, ograniczenia wolności, grzywny do 5000 zł lub nagany.

W ocenie wprowadzonych zmian w doktrynie zwraca się uwagę, że nowe ujęcie materialnego określenia czy to przestępstwa, czy wykroczenia stanie na przeszkodzie dowolności i rozbieżności w interpretacji, przede wszystkim w praktyce wymiaru sprawiedliwości².