Abstrakt
W MoP Nr 12/1997 przedstawiona została część I artykułu omawiającego przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu, które znalazły swoją regulację w nowym Kodeksie karnym, który wejdzie w życie 1.9.1998 r. W poniższym opracowaniu autor kończąc prezentację katalogu tego rodzaju przestępstw omawia: przestępstwa na szkodę wierzycieli, naruszenia zasad dokumentowania działalności gospodarczej, lichwy, udaremniania i utrudniania przetargów publicznych oraz usuwania, podrabiania i przerabiania oznaczeń na towarach lub urządzeniach.
VI. Przestępstwa na szkodę wierzycieli art. 300-302 n.KK)
1. Przepisy art. 300-302 n.KK są zaliczane do grupy przepisów gwarantujących ochronę wierzycieli. Najkrócej bowiem ujmując przepisy te dotyczą sytuacji, w których dłużnik w obliczu niewypłacalności lub upadłości ratuje swój majątek kosztem wierzycieli i podejmuje działania uniemożliwiające lub utrudniające wierzycielom zaspokojenie ich roszczeń - w tym preferuje niektórych wierzycieli - oraz sytuacji doprowadzania przez dłużnika do niewypłacalności lub upadłości. Omawiane przepisy zostały przy tym, po modyfikacji, przejęte z ustawy z 12.10.1994 r. o ochronie obrotu gospodarczego1.
2. W przepisach art. 300-302 n.KK penalizacją objęte zostały klasyczne i najbardziej znane (także w ustawodawstwach europejskich) działania nieuczciwych dłużników. Katalog przestępstw na szkodę wierzycieli obejmuje:
- oszukańcze bankructwo na etapie grożącej dłużnikowi niewypłacalności (udaremnienie lub uszczuplenie zaspkojenia wierzycieli) - art. 300 § 1 n.KK oraz na etapie egzekucji sądowej lub administracyjnej - art. 300 § 2 n.KK,
- kwalifikowane oszukańcze bankructwo na etapie grożącej dłużnikowi niewypłacalności (udaremnienie lub ograniczenie zaspokojenia kilku wierzycieli) - art. 300 § 3 n.KK,
- oszukańczy transfer majątku (udaremnienie lub ograniczenie zaspokojenia kilku wierzycieli przez utworzenie nowej jednostki gospodarczej i przeniesienie na nią majątku) - art. 301 § 1 n.KK,
- bankructwo umyślne (doprowadzenie przez dłużnika kilku wierzycieli do swojej upadłości lub niewypłacalności) - art. 300 § 2,
- bankructwo nieumyślne (lekkomyślne doprowadzenie do swojej upadłości lub niewypłacalności przez dłużnika kilku wierzycieli) - art. 300 § 3 n.KK,
- preferowanie (uprzywilejowanie) niektórych wierzycieli - art. 302 § 1 n.KK,
- przekupstwo wierzycieli - art. 302 § 2 n.KK,
- sprzedajność wierzycieli - art. 302 § 3 n.KK.