Abstrakt

I. Procesowe aspekty dowodu z użycia psa tropiącego

1. Przeprowadzenie dowodu z użycia psa tropiącego - podstawy procesowe

Właściwie każde zastosowanie psa specjalnego-tropiącego ma odpowiednie znaczenie dowodowe w danej sprawie. W większości przypadków przy klasycznych metodach jego użycia stanowi on środek kryminalistyczny do wyszukiwania źródeł dowodowych np. narkotyków, zwłok, poszukiwanych osób itp. W tych przypadkach podstawa prawna przeprowadzonych czynności odpowiada w zasadzie danemu rodzajowi czynności procesowej np. przeszukania, gdzie pies był używany przez organy ścigania tylko jako narzędzie pomocnicze. Najczęściej z tego rodzaju użycia psa tropiącego przewodnicy sporządzają notatki, które są załączone do akt postępowania przygotowawczego lub sprawy poszukiwawczej. Taka notatka stanowi w zasadzie łącznik do protokołu właściwej czynności procesowej. W praktyce dochodzeniowo-śledczej klasyczne użycie psa tropiącego następuje najczęściej na miejscu zdarzenia, gdzie z reguły czynność ta przybiera postać oględzin (art. 185 § 1 KPK), połączonych z elementami przeszukania (art. 190 KPK)¹. Całą pracę węchową psa powinien odzwierciedlać protokół przeprowadzonej czynności, więc w zasadzie notatka staje się już zbędna, może jednak stanowić pewien materiał poglądowy.

W dalszej fazie postępowania przygotowawczego dominuje jednak "identyfikowanie" woni. Sprawa nieco się więc komplikuje, gdy pies tropiący jako swoisty środek techniki kryminalistycznej służy do wnioskowania na podstawie odpowiednich źródeł dowodowych np. śladu zapachowego, przez co treść tego wnioskowania staje się środkiem dowodowym. Ranga użycia psa tropiącego w metodzie badań odorologicznych niewspółmiernie wzrasta w porównaniu z jego klasycznym tropieniem po śladach. Stąd biorą się również trudności interpretacyjne co do procesowego charakteru tego rodzaju czynności.

Praktyka wykształciła właściwie dwie procesowe formy użycia psa tropiącego w metodzie badań odorologicznych - jest to eksperyment procesowy i ekspertyza kryminalistyczna. Obie formy czynności mają różne podstawy prawne oraz zupełnie odmienna jest ich istota. Większość jednostek Policji w kraju przeprowadza dowód z użycia psa tropiącego metodą odorologiczną w formie eksperymentu procesowego na podstawie art. 186 KPK, często na polecenie prokuratorskie. Na uwagę zasługuje innowacja wprowadzona w Koszalinie, gdzie sporządzane są sprawozdania opisowe na wzór ekspertyzy kryminalistycznej wydane na podstawie art. 176 KPK. Załącznikami do tych sprawozdań są protokoły z użycia psów oraz kasety ze sfilmowanym rozpoznaniem². Dokumentowanie w wymienionych przypadkach rodzajowo tożsamej czynności porównywania zapachów metodą odorologiczną jest w istocie różne i zamiennie traktowane jako eksperyment lub ekspertyza.