Abstrakt

Uwagi wprowadzające Kwestia mediacji szkolnej, jako alternatywnej metody rozwiązywania konfliktów na poziomie szkoły w kontekście sprawiedliwości naprawczej i edukacji prawnej młodego pokolenia, w niniejszym opracowaniu ma charakter raczej opisowy, a nie normatywny i połączona jest z próbą odpowiedzi na pytanie, jaką funkcję z punktu widzenia edukacji prawnej, porządku prawnego i funkcjonowania młodego człowieka w społeczeństwie oraz z punktu widzenia praw (i postaw) młodej jednostki, może ona pełnić w przyszłości. Warto w tym miejscu – nie podejmując się definiowania pojęcia mediacji szkolnej jako takiego – ustalić znaczenie pojęciowe takich terminów, kojarzonych z szeroko rozumianym terminem „mediacji”, jak konflikt, alternatywna forma komunikacji, które – bywają używane zamiennie na poziomie szkoły oraz systemu prawnego w Polsce. Mediacja w szkole jest stosunkowo nową metodą rozwiązywania konfliktów, która od kilku lat cieszy się coraz większą popularnością, z uwagi na wartości oraz efekty końcowe tej procedury. Przytaczając słowa Jana Amosa Komeńskiego, który powiedział, że „całe życie jest szkołą”, to zauważymy, że to szkoła jest tym szczególnym miejscem, w którym wszyscy zainteresowani: rodzice, uczniowie, nauczyciele, pracownicy administracji, uczą się wzajemnie siebie. Szkoła to miejsce, w którym dzieci spędzają dzieciństwo, wczesną młodość, gdzie dojrzewają, przeżywają swoje dziecięce i młodzieżowe troski, zmartwienia, a także radości. Okres edukacji to znaczący czas mający wpływ na nasze życie i związane z nim wybory. Szkoła to również miejsce, gdzie dzieci i młodzież spotykają się z takimi zjawiskami jak przemoc, agresja, rywalizacja, manipulacja, współpraca.21 Zjawiska te mogą, choć nie muszą w młodych ludziach wywołać brak pewności siebie, poczucie, że świat i ludzie są okrutni, mogą czuć się wciąż nie dość dobrzy, aby zaspokoić potrzeby dorosłych i sprostać ich oczekiwaniom. Dodatkowo młodym ludziom przysparza frustracji fakt doświadczania niepowodzeń szkolnych, gwałtowność zmian w przepisach szkolnych, brak poczucia bezpieczeństwa stąd wynikający, agresja rówieśników i inne zjawiska, jak choćby upadek autorytetów. Młodzi ludzie obserwują też pozorną łatwość, z jaką dorośli zarządzają tą skomplikowaną rzeczywistością i przerzucają się nawzajem odpowiedzialnością za wszelkie niepowodzenia. To wszystko sprawia, że młodzi ludzie nie wiedzą jak poruszać się w tym skomplikowanym gąszczu oczekiwań innych ludzi – rówieśników i dorosłych.  Część młodego pokolenia odnosząc się do okresu buntu, związanego z okresem dojrzewania na poziomie fizjologicznym jak również psychologicznym, tracąc „grunt pod nogami”, popada...