Naczelny Sąd Administracyjny w dniu 9.2.2023 r. wydał kontrowersyjny wyrok istotny z perspektywy prawa prasowego i archiwów prasowych (sygn. akt III OSK 6781/21). W wyroku tym NSA wskazał, że: „pierwszeństwo wolności prasy nad ochroną prawa do prywatności możliwe jest tylko do chwili, gdy są realizowane cele działalności prasowej, a zatem do momentu, gdy materiał prasowy zgodnie z art. 1 ustawy – Prawo prasowe służy urzeczywistnianiu prawa obywateli do ich rzetelnego informowania, jawności życia publicznego oraz kontroli i krytyki społecznej, tj. do chwili gdy konkretna informacja zawarta w materiale prasowym posiada przymiot aktualności”.
Naczelny Sąd Administracyjny przytoczył w wyroku art. 85 ust. 2 RODO, który wprowadza możliwość przyjęcia przez państwa członkowskie odstępstw lub wyjątków od stosowania niektórych przepisów, jeżeli jest to niezbędne, aby pogodzić prawo do ochrony danych osobowych z wolnością wypowiedzi i informacji. Wobec tego „dziennikarz przy gromadzeniu i wykorzystywaniu danych osobowych powinien być zwolniony z niektórych wymogów dotyczących ochrony danych”. Wyłączenie odnoszące się do dziennikarzy uregulowane w art. 2 ust. 1 ustawy z 10.5.2018 r. o ochronie danych osobowych (tzw. „klauzula prasowa”) wymienia art. 5–9, 11, 13–16, 18–22, 27, 28 ust. 2–10 oraz art. 30 rozporządzenia 2016/679 (RODO).
Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że wskazane szczegółowo w art. 2 ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych przepisy RODO nie obejmują art. 17 RODO, który przewiduje prawo do usunięcia danych (tzw. „prawo do bycia zapomnianym”).
Jednak, wystąpienie choćby jednej z okoliczności wskazanych w art. 17 ust. 3 RODO sprawia, że administrator nie ma obowiązku usunięcia przetwarzanych danych, nawet jeżeli żąda tego osoba, której te dane dotyczą (czyli np. gdy jest to „niezbędne” do korzystania z prawa do wolności wypowiedzi i informacji). Wobec tego NSA doszedł do wniosku, że „prawo [do – przyp. aut.] bycia zapomnianym dotyczy np. przypadków, gdy określone dane osobowe są już zbędne w celu, w jakim były zebrane lub w inny sposób przetwarzane – w myśl art. 17 ust. 1 lit. a RODO – a nie są równocześnie konieczne z perspektywy wolności korzystania z prawa do wolności wypowiedzi i informacji, w rozumieniu art. 17 ust. 3 lit. a ww. aktu”.
W związku z tym NSA uznał, że udostępnianie publikacji archiwalnej przechowywanej na stronie internetowej nie stanowi już działalności prasowej (tj. polegającej na redagowaniu, przygotowywaniu, tworzeniu lub publikowaniu materiałów prasowych) i wykracza poza bieżące informowanie o wydarzeniach czy prezentowanie ich ocen przez konkretne osoby. Wobec tego do takiej działalności stosuje się art. 17 RODO.
Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił również, że: „konkretna informacja ma walor aktualności, jeśli opisuje obecne zjawiska, czy ich konkretne oceny bądź stanowi analizę zdarzeń przeszłych (tak publicystyka), a więc wyłącznie przez pewien czas” i wobec tego prawo do wolności wypowiedzi realizuje się w chwili opublikowania aktualnego materiału, który służy realizacji zadań prasy.
Link do wyroku: https://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/6C317F6401
