Sprawozdanie w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie produktów maszynowych
Dnia 5.5.2022 r. przedstawione zostało sprawozdanie w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie produktów maszynowych (COM(2021)0202 – C9 0145/2021 – 2021/0105(COD)).
Sprawozdanie zawiera projekt rezolucji ustawodawczej Parlamentu Europejskiego w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie produktów maszynowych. Projekt obejmuje szereg istotnych zmian i poprawek do tekstu projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie produktów maszynowych (COM/2021/202 final, również jako: rozporządzenie w sprawie maszyn), ogłoszonego przez Komisję 21.4.2021 r. W uzasadnieniu do powyższego aktu wskazuje się na prawidłowość ujęcia nowych przepisów dotyczących produktów maszynowych w ramach aktu prawnego, jakim jest rozporządzanie, a nie – jak miało to miejsce dotychczas – w ramach dyrektywy (por. dyrektywa 2006/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 17.5.2006 r. sprawie maszyn, zmieniająca dyrektywę 95/16/WE (Dz.Urz. L Nr 157 z 9.6.2006 r. s. 24 ze zm., również jako: dyrektywa 2006/42/WE), co ma przyczynić się do jednolitego stosowania tych przepisów we wszystkich państwach członkowskich. Ponadto, będzie to służyć swobodnemu przepływowi towarów. Dodatkowo, jak wynika z treści ww. uzasadnienia, główne zmiany do wniosku Komisji odnoszą się do zasadniczych czterech kwestii, a mianowicie:
1) zakresu stosowania rozporządzenia w sprawie maszyn i zawartych w projekcie tego aktu definicji,
2) produktów maszynowych dużego ryzyka,
3) oceny zgodności produktów maszynowych potencjalnie dużego ryzyka,
4) uprawnienia komisji do przyjmowania specyfikacji technicznych,
5) dokumentacji,
6) nadzoru rynku,
7) terminów i postanowień przejściowych.
Odnosząc się do proponowanych zmian dotyczących definicji, to zmiany dotyczą m.in. wprowadzenia definicji pojęcia produktu maszynowego czy funkcji bezpieczeństwa. Definicję pojęcia produktu maszynowego regulować miałby art. 3 akapit 1 pkt 1a, zgodnie z którym: „»produkt maszynowy« oznacza »maszynę«, »wyposażenie wymienne«, »element bezpieczeństwa«, »osprzęt do podnoszenia«, »łańcuchy«, »liny«, »zawiesia«, »pasy«, »odłączalne urządzenie do mechanicznego przenoszenia napędu« oraz »maszynę nieukończoną«”. Z kolei proponowana definicja pojęcia funkcji bezpieczeństwa przewiduje, że jest to „środek ochrony zaprojektowany w taki sposób, aby wyeliminować lub, jeżeli nie jest to możliwe, zmniejszyć ryzyko” (proj. art. 3 akapit 1 pkt 3a). Dodatkowo zmiany miałyby dotyczyć modyfikacji definicji pojęć elementu bezpieczeństwa, istotnej modyfikacji, producenta czy oddania do użytku, a zdefiniowanych na gruncie projektu rozporządzania w wersji ogłoszonej przez Komisję.
W kontekście zmian dotyczących produktów dużego ryzyka proponuje się w treści projektowanego rozporządzenia zastąpienie zwrotu produkty maszynowe „dużego ryzyka” zwrotem produktów maszynowych „potencjalnie dużego ryzyka”, i tak poprawka do motywu 45 projektu rozporządzenia w sprawie produktów maszynowych zakłada: „(…) w sektorze maszynowym pojawiają się nowe sposoby projektowania i wykonywania produktów maszynowych, które mogą pociągać za sobą duże ryzyko, bez względu na ich zamierzone zastosowanie lub możliwe do przewidzenia niewłaściwe użycie. Na przykład oprogramowanie zapewniające funkcje bezpieczeństwa maszyny oparte na sztucznej inteligencji, wbudowane lub niewbudowane w produkt maszynowy, należy klasyfikować jako produkt maszynowy potencjalnie dużego ryzyka ze względu na cechy sztucznej inteligencji, takie jak zależność od danych, nieprzejrzystość, autonomia i łączność, które mogą w dużym stopniu zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia i dotkliwość szkody oraz poważnie wpłynąć na bezpieczeństwo produktu maszynowego. W związku z tym ocena zgodności oprogramowania zapewniającego funkcje bezpieczeństwa oparte na sztucznej inteligencji powinna być przeprowadzana przez stronę trzecią”. Zmianę powyższą uzasadnia się tym, że produkty maszynowe, które aktualnie wprowadzane są do obrotu, co do zasady, nie stanowią dużego ryzyka, poza niektórymi sytuacjami.
Ponadto w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa, postuluje się, by produkty maszynowe spełniały stosowne wymagania w tym zakresie już w chwili wprowadzenia ich do obrotu lub oddania do użytku.
W przedmiocie dokumentacji technicznej produktów maszynowych proponuje się, aby całą taką dokumentację, w tym dotyczącą instrukcji montażu lub zawierającą deklaracje producenta, sporządzać w formie cyfrowej lub papierowej. Jeżeli dokumentacja powyższa ma postać cyfrową, to powinna być udostępniana przez cały cykl życia tego produktu maszynowego, co nie jest bez znaczenia w kontekście np. aktualizacji zawartych w niej informacji.
Propozycje zmian terminowych i dotyczących przepisów przejściowych przewidują m.in., że data rozpoczęcia stosowania rozporządzenia w sprawie maszyn została przedłużona z 30 do 48 miesięcy po jego wejściu w życie.
https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/A-9-2022-0141_PL.html#_section2
[oprac. dr A. Auleytner, dr M.J. Stępień]
