Prawo Zamówień Publicznych
nr 2/2022
PPP challenges and opportunities from the perspective of the EU’s „Twin Transition”
University of Copenhagen, Denmark / Uniwersytet Kopenhaski, Dania & University of Silesia, Katowice, Poland / Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska, https://orcid.org/0000-0003-1562-541X
Abstrakt
Streszczenie
Wyzwania i szanse PPP w perspektywie tzw. ,,bliźniaczej transformacji’’
Kierunki rozwoju sektora publicznego obejmującego infrastrukturę oraz usługi publiczne zostały wskazane przez Komisję Europejską w dokumentach kreujących tzw. „bliźniaczą transformację”. Obejmują one działania mające na celu wspieranie rozwoju prośrodowiskowego oraz technologicznego.
Jedną z form wspierania realizacji wskazanych ambitnych celów może się okazać partnerstwo publiczno-prywatne (PPP). Jego rola jest kluczowa w projektach tzw. inteligentnych miast (ang. Smart City). Pomimo dużych oczekiwań związanych z wykorzystaniem PPP w Polsce instytucja ta wciąż rozwija się powoli. Niniejszy artykuł w skrócie wskazuje regulację prawną PPP w Polsce. Omówiono również główne symptomy polskiego rynku PPP, wskazujące na deficyt w zakresie wykorzystania współpracy publiczno-prywatnej. Zaliczono do nich: a) małą liczbę realizowanych projektów PPP, b) wysoki poziom niepowodzeń w przeprowadzaniu procedur zmierzających do wyboru partnera prywatnego, c) brak zainteresowania sektora prywatnego projektami PPP, d) niewłaściwe przygotowanie i realizację umów PPP, e) niewielką wartość rynku PPP, f) małą liczbę projektów PPP z wykorzystaniem środków UE. W dalszej części artykułu wskazano również podstawowe problemy wpływające na niezadowalające wyniki wykorzystania PPP w Polsce. Należą do nich m.in.: wyzwania związane z deficytami wiedzy i kompetencji przedstawicieli sektora publicznego, nieodpowiednie przygotowanie procesów zmierzających do zawarcia umów PPP, brak zastosowania podstawowych zasad skutecznego zarządzania projektami, nadużywanie wzorców właściwych dla procedur zamówień publicznych, nieodpowiednia organizacja wewnętrzna podmiotów publicznych, niewystarczająca współpraca z sektorem prywatnym, konkurencja ze strony funduszy unijnych (grantów) oraz przerośnięty sektor in house. Na koniec opracowania zaproponowano kilka bazowych rozwiązań, które w ocenie autora mogą się przyczynić do wzrostu zainteresowania PPP w Polsce i wdrożenia projektów zaawansowanych środowiskowo oraz technologicznie.
Słowa kluczowe: partnerstwo publiczno-prywatne, cyfryzacja, działania prośrodowiskowe, sektor publiczny, profesjonalizacja
Introduction
Public-Private Partnerships (PPP) are widely used in economically developed countries around the world (Bogdanowicz, Caranta, Telles, 2021). They are a way to increase the availability and quality of public services in line with current trends, including environmentally friendly and technologically advanced projects. From the perspective of the public sector, PPP also enables infrastructure projects to be performed that are often too expensive for the state budget or local government. PPP is widely used in public transport, healthcare, education, sports, recreation and public safety. Growing expectations towards the public sector have recently been strengthened by the EU adopting pro-environmental policies and policies promoting digitalisation, known as the „Twin Transition”. They were presented by the European Commission in the New European Green Deal2 and the New Industrial Strategy for Europe.3 Their achievement in the Polish public sphere may largely depend on the practical cooperation between the public sector and private partners, including public procurement and PPP.
However, PPP in Poland is still underutilised. In recent years, the rapid growth of public infrastructure was possible primarily because of significant EU support, including funds, loans, and grants. The situation arising from the current global challenges, including digitalisation, climate change, the latest Covid-19 pandemic and the migration crisis call for public policies to take an urgent, modern approach. Further infrastructural development in Poland requires a more modern approach to PPP’s main legal tools in this field. The critical questions related to the current challenges are: what are the crucial disadvantages of the Polish PPP market? What steps can be taken to fix them?
This article will first present the current state of PPP and the main symptoms indicating the insufficient development of the PPP market in Poland. Next, the title challenges of the „Twin Transitions” will be outlined. The fundamental shortcomings related to the insufficient use of PPP in Poland will be discussed in the next part. Finally, actions that may contribute to the broader use of PPP will be proposed.
