Abstrakt

 Na podstawie analizy ujęcia słownikowego – istota kontroli polega na „sprawdzaniu czegoś, zestawianiu stanu faktycznego ze stanem wymaganym oraz nadzorze nad kimś lub nad czymś”1. Celem kontroli jest wykrywanie błędów i niedociągnięć, aby możliwe było uniknięcie ich w przyszłości2, trzeba jednak pamiętać, że zgodnie z zasadą praworządności organom władzy publicznej wolno tylko tyle, na ile pozwalają przepisy prawa. Organy władzy publicznej nie mogą domniemywać swych kompetencji. Kompetencje organów muszą jasno i jednoznacznie wynikać z przepisów ustaw3. Należy podkreślić, że w obecnym stanie prawnym, na tle funkcjonujących aktów prawnych, istnieje wiele odrębnych kontroli stypizowanych w odrębnych ustawach, choć ich zakres wydaje się być tożsamy lub też bardzo podobny. W ustawie z 27.8.2009 r. o finansach publicznych4 została wskazana kontrola zarządcza w jednostkach sektora finansów publicznych, która stanowi ogół działań podejmowanych dla zapewnienia realizacji celów i zadań w sposób zgodny z prawem, efektywny, oszczędny i terminowy. Celem kontroli zarządczej jest zapewnienie w szczególności: 1) zgodności działalności z przepisami prawa oraz procedurami wewnętrznymi; 2) skuteczności i efektywności działania; 3) wiarygodności sprawozdań; 4) ochrony zasobów;775) przestrzegania i promowania zasad etycznego postępowania; 6) efektywności i skuteczności przepływu informacji.  Innym przykładem będzie ustawa z 15.7.2011 r. o kontroli w administracji rządowej5, gdzie określone zostały zasady i tryb przeprowadzania kontroli działalności organów administracji rządowej, urzędów je obsługujących lub stanowiących ich aparat pomocniczy oraz jednostek organizacyjnych podległych tym organom lub przez nie nadzorowanych, zwanych jednostkami kontrolowanymi. Ważne tutaj jest to, że ustawa nie dotyczy kontroli specjalistycznych, prowadzonych na podstawie innych ustaw, np. kontroli wykonywanych przez Urząd Zamówień Publicznych. Wypada również wspomnieć o kontroli resortowej, która wyodrębniła się w oparciu o istnienie resortów w administracji. Kontrola resortowa nie jest unormowana jedną ustawą lub jakimś innym aktem prawnym i można powiedzieć, że ma ogólny charakter prawny, a wyznacza to hierarchia organów w administracji, czyli nadrzędność i podrzędność jednych jednostek lub jednostki nad drugimi.  Jednym z najważniejszych zagadnień dotyczących kontroli jest określenie jej rodzajów, i tak np....