Abstrakt

Wprowadzenie Upowszechnienie zastosowania środków elektronicznych w procedurach udzielania zamówień publicznych jest skutkiem realizowanej w Unii Europejskiej strategii na rzecz urzeczywistnienia koncepcji e-zamówień – jednego z elementów informatyzacji administracji i działalności publicznej. Elektronizacja czynności i procedur usprawnia oraz przyspiesza załatwianie spraw i świadczenie usług publicznych, podnosi ich jakość i równolegle ogranicza uciążliwości biurokratyczne, zapewniając jednocześnie powszechny dostęp do informacji1.  Pojawiające się w literaturze oraz dokumentach unijnych pojęcie e-procurement obejmuje wszelkie działania mające na celu zamianę procedur w procesie zamówień publicznych bazujących na dokumentach papierowych na narzędzia elektroniczne i telekomunikacyjne. Termin e-procurement odwołuje się do procesu posługiwania się środkami komunikacji elektronicznej i narzędziami przetwarzania elektronicznego przy realizacji zamówień publicznych na dostawy, usługi i roboty budowalne przez instytucje rządowe oraz inne organizacje sektora publicznego2.  Proces e-procurement składa się z dwóch głównych faz. Pierwsza obejmuje okres do momentu wyboru wykonawcy i udzielenia zamówienia (tzw. pre-award) i składa się z podetapów: e-notification, e-access, e-submission, e-evaluation, e-awarding. Druga faza, czyli tzw. post-award, obejmuje okres po udzieleniu zamówienia i składa się z podetapów: e-ordering, e-invoicing, e-payment3.3 Pełna elektronizacja procedur udzielania zamówień publicznych jest rezultatem podejmowanych wcześniej aktów przygotowawczych. Już w latach 90. Komisja Europejska wzywała państwa członkowskie do pomocy w wykorzystaniu potencjału e-procurement i podjęła kroki w celu promocji elektronicznych narzędzi w zamówieniach publicznych, przygotowując projekt SIMAP4.  Kolejne inicjatywny pojawiły się w związku z nowelizacją prawa zamówień publicznych w Unii Europejskiej i zbiegły się z procesem przyjmowania nowych dyrektyw w 2004 r. W dniu 31.3.2004 r. na podstawie projektów Komisji zostały przyjęte: dyrektywa klasyczna 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi5 oraz dyrektywa sektorowa 2004/17/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, koordynująca procedury udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych6. W dyrektywach z 2004 r. ustawodawca unijny po raz pierwszy wyraźnie zwrócił uwagę na dopuszczalność stosowania środków elektronicznych w procesie udzielania zamówień publicznych i komunikowania się z wykonawcami. Zamawiający zyskał uprawnienie do wyboru sposobu komunikacji, o czym miał obowiązek poinformować wykonawców w dokumentach zamówienia.  Następnie Komisja przyjęła plan działań promujących wykorzystanie środków elektronicznych i przedstawiła go w komunikacie z 29.12.2004 r., skierowanym do Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, zatytułowanym „Plan działania w celu wdrożenia ram prawnych dla elektronicznych zamówień publicznych”7. Z upływem czasu zamiar elektronizacji zamówień publicznych potwierdzono ponownie w strategii zawartej w komunikacie Komisji z 3.3.2010 r., zatytułowanym „Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu”8.  Istotnymi dokumentami, które zadecydowały o obecnym kształcie regulacji unijnych w dziedzinie zamówień publicznych, były rezolucja Parlamentu Europejskiego z 25.10.2011 r. w sprawie modernizacji zamówień publicznych9 oraz komunikat Komisji z 20.4.2012 r., skierowany do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, zatytułowany „Strategia na rzecz e-zamówień”10. Realizacja działań zaplanowanych w ostatnim z cytowanych dokumentów...