Abstrakt

Prawo zamówień publicznych we Włoszech uregulowane zostało w obowiązującym od 19.4.2016 r. rozporządzeniu Kodeks zamówień publicznych z 18.4.2016 r. (Decreto legislativo 18 aprile 2016, n. 50), w którym dokonano implementacji dyrektyw unijnych 2014/23/UE, 2014/24/UE i 2014/25/UE. Nowy kodeks zamówień publicznych, poza implementacją dyrektyw, miał za zadanie ujednolicenie materii zamówień publicznych, która w kontekście włoskiego prawa stanowi szczególnie skomplikowany obszar normatywny. Wiąże się to między innymi z dużą podatnością obszaru zamówień publicznych na uleganie praktykom korupcyjnym oraz infiltracjom ze strony zorganizowanej przestępczości, co powoduje konieczność wprowadzania rozwiniętych mechanizmów prewencyjnych ex ante oraz mechanizmów kontroli ex post. Tak więc do ogólnych celów regulacji zamówień publicznych związanych z postulatem zniesienia barier krajowych oraz zapewnienia prawidłowej alokacji zasobów wspólnotowych, między innymi poprzez uproszczenie i ujednolicenie procedur, dołącza się szczególnie istotna w kontekście włoskim konieczność ochrony sfery zamówień przed wpływami zorganizowanej przestępczości. W systemie prawa włoskiego regulacje zamówień publicznych z jednej strony niejednokrotnie przeplatają się czy też częściowo nakładają na inne skodyfikowane obszary prawa administracyjnego, z drugiej natomiast na regulacje z zakresu prawa cywilnego, karnego czy też prawa pracy, co powoduje konieczność dokonania harmonizacji kodeksu z pozostałymi instytucjami prawnymi oraz ujednolicenia pojęć, jakimi się on posługuje. Poprzednio obowiązujący kodeks zamówień publicznych w ciągu prawie 10 lat obowiązywania został zmodyfikowany ponad 50 razy poprzez różne akty normatywne. Przyczyniło się to do powstania bardzo chaotycznego i skomplikowanego systemu regulacji zamówień publicznych, do czego dołączyła się też niejednolitość wykładni, co w konsekwencji doprowadziło do wzrostu liczby sporów oraz wydatków administracyjnych, czego koszty bardzo często ponosiły zwłaszcza małe i średnie przedsiębiorstwa. Również sądownictwo administracyjne oraz organy nadzorcze były bardzo często angażowane do rozstrzygania wspomnianych problemów i konfliktów. Stąd też konieczność implementacji dyrektyw europejskich stała się okazją – a zarazem wyzwaniem – do dokonania całościowych zmian we włoskim systemie zamówień publicznych w ramach nowych rozwiązań normatywnych, które miały „łączyć elastyczność i rygoryzm oraz prostotę i skuteczność”. Kodeks z 2016 r. zapewnić miał więc zasadniczą redukcję i racjonalizację przepisów regulujących zamówienia publiczne, tak aby doprowadzić do podniesienia poziomu pewności prawa; miał on też za zadanie wprowadzić nowe rozwiązania, w tym zwłaszcza związane z elektronizacją procedur, przewidziane przez dyrektywy unijne.