Abstrakt

Zamówienia publiczne to odpłatne umowy cywilnoprawne, w ramach których publiczne podmioty i instytucje nabywają świadczenia niepieniężne niezbędne im do prowadzenia własnej działalności oraz zaspokajania potrzeb publicznych. Brak jest metodologicznych przeszkód, aby tego typu definicję rozciągać na zamówienia udzielane nawet w najbardziej odległych epokach i okresach, a następnie przy pomocy tego typu definicyjnych dystynkcji – oczywiście przy uwzględnieniu pełnego kontekstu historycznego – zamówienia odległe badać i kwalifikować. Historia zakupów dokonywanych przez wspólnotę oraz jej władze jest prawdopodobnie równie stara jak historia cywilizacji zachodnioeuropejskiej, której wiek, w zależności od przyjętych kryteriów, można liczyć na co najmniej 5 i pół tysiąca lat (datowanie późniejszych faz rozwoju mezopotamskiego miasta Uruk). Możliwe jest przyjęcie i wyobrażenie różnych form zamawiania przez wspólnotę potrzebnych jej dóbr i usług oraz wynagradzania dostawców i wykonawców za ich świadczenie. Jednakże wystąpienie zamówień publicznych w wyżej zdefiniowanym, współczesnym rozumieniu jest z pewnością zjawiskiem późniejszym. Po pierwsze dla ich zaistnienia konieczne było wyraźne wyodrębnienie środków publicznych oraz zadań i kompetencji władzy publicznej. Po drugie kontrakty publiczne mogły zaistnieć jedynie w warunkach rozwiniętej gospodarki towarowo-pieniężnej powiązanej z fiskalizmem państwa. Dopiero w tym modelu państwo, przy pomocy podatków, ceł, monopoli, wojennych łupów czy innych prowadzonych przez siebie przedsięwzięć gospodarczych, pozyskuje wystarczające środki (nie tylko pieniężne, ale również inne stanowiące uznawany w danym czasie miernik i nośnik wartości), które następnie przeznacza na zakup niezbędnych mu dóbr i usług, jakich wytworzyć we własnym zakresie lub pozyskać innymi metodami, nie chce albo nie może. Natomiast jeszcze późniejsze w stosunku do tego typu zamówień pozostają ich prawne regulacje.