Abstrakt

Ustawowe unormowanie podstawy wykluczenia wykonawcy z powodu jego nierzetelności podlegało wyjątkowo częstym zmianom, z uwagi na brak zdecydowanej koncepcji legislacyjnej. Początkowo według prostego art. 19 ust. 1 pkt 1 poprzednio obowiązującej ustawy z 10.6.1994 r. o zamówieniach publicznych wykonawca podlegał wykluczeniu z ubiegania się o zamówienie, jeśli w ciągu ostatnich 3 lat nie wykonał jakiegokolwiek uprzedniego zamówienia publicznego z należytą starannością. Liczyła się zatem tylko wina wykonawcy, przesłanka szkody w ogóle nie występowała. Dowód obciążał zamawiającego. W świetle zaś art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy z 29.1.2004 r. -- Prawo zamówień publicznych początkowo wykluczeniu podlegał wykonawca, który w ciągu ostatnich 3 lat wyrządził szkodę, nie wykonując jakiegokolwiek uprzedniego zamówienia publicznego lub wykonując je nienależycie, a szkoda ta nie została dobrowolnie naprawiona, chyba że naruszenie zobowiązania wyniknęło z okoliczności, za które wykonawca nie ponosi odpowiedzialności. Zasadnicze znaczenie miały tu dwie przesłanki: szkody dowiedzionej i winy domniemanej. Na mocy nowelizacji z 2008 r. wykluczeniu podlegali już tylko wykonawcy, którzy wyrządzili szkodę w wyniku niewykonania lub nienależytego wykonania zamówienia, jeżeli została stwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu, uprawomocnionym w ciągu ostatnich 3 lat przed wszczęciem postępowania. Wkrótce potem Prezes UZP został zobowiązany do prowadzenia internetowego wykazu wykonawców, przeciwko którym zapadły takie orzeczenia (art. 154 pkt 5a ZamPublU), aby zamawiający mieli urzędowo miarodajny dowód na to, kto podlega wykluczeniu. W 2011 r. dodano przepis art. 24 ust. 1 pkt 1a ZamPublU przewidujący wykluczenie wykonawcy, z którym dany zamawiający w okresie ostatnich 3 lat rozwiązał albo wypowiedział (odstąpił) umowę o zamówienie publiczne, z powodu okoliczności po stronie wykonawcy, jeśli wartość niezrealizowanego zamówienia wyniosła co najmniej 5% wartości umownej. Natomiast w 2012 r. wzbogacono ogólną podstawę wykluczenia o „obowiązek zapłaty kary umownej”, zastrzegając jednak, że drobna szkoda lub obowiązek zapłaty kary umownej niższej niż 5% wartości zrealizowanego zamówienia nie mogą uzasadniać wykluczenia.