Abstrakt

I.  Stan faktyczny sprawy był stosunkowo prosty. Zamawiający – miejskie przedsiębiorstwo komunalne, zajmujące się wywozem śmieci - potrącił z wynagrodzenia wykonawcy wierzytelność z tytułu kary umownej naliczonej z tytułu zwłoki wykonawcy w wykonaniu umowy o zamówienie publiczne. Wykonawca, kwestionując zasadność przypisania mu zwłoki, dochodził zapłaty odpowiedniej części wynagrodzenia. Przedmiotem zamówienia była dostawa pojazdu specjalistycznego typu śmieciarka z żurawiem, wyposażeniem oraz kompletem dokumentacji. Dyspozycje SIWZ nie wskazywały konkretnie, jakiego rodzaju pojemników na śmieci używał zamawiający, a kwestia ta miała znaczenie dla rodzaju urządzenia montowanego w pojeździe.  Sąd Najwyższy uznał, że zamawiający, jako przedsiębiorca i usługodawca komunalny w stosunkowo małym mieście nie musiał wiedzieć o występowaniu różnych rodzajów pojemników i dlatego w SIWZ na tę okoliczność w ogóle nie wskazał. Natomiast wykonawca, profesjonalista i producent pojazdów specjalistycznych powinien mieć świadomość, że mogą występować różnego rodzaju pojemniki na śmieci, w tym takie, które są starszego typu i takie, które - jako nowy rodzaj - mają innego rodzaju tzw. dzwon, a to 119decyduje o rodzaju urządzenia, montowanego w pojeździe. Zdaniem SN uwzględniając zawodową staranność wymaganą od profesjonalisty przy wykonywaniu zobowiązania (art. 355 § 2 KC) to na wykonawcy ciążył obowiązek zainteresowania się tym, jakie cechy dodatkowe powinien posiadać zamówiony u niego pojazd. Brak aktywności w tym zakresie oznaczał brak fachowości. Wykonawcy przypisano również niefachowość polegającą na braku pozyskania dokumentacji producenta pojemników i „zadowoleniu się” rysunkiem „na kartce papieru w kratkę, która to informacja nic nie mówiła”; w okolicznościach sprawy przedmiot zamówienia (pojazd) był wykonywany na zasadzie prób i błędów. Od profesjonalisty można wymagać większej staranności, a w szczególności zwrócenia się do zamawiającego o udzielenie potrzebnych informacji. Dało to SN przesłankę do istotnego, ale dość niefortunnego wniosku, że w okolicznościach danego zamówienia i zaistnienia wątpliwości po stronie wykonawcy, art. 38 ZamPublU w związku z art. 354 § 2 KC statuuje nie tylko uprawnienie, ale także obowiązek wykonawcy zwrócenia się do zamawiającego o wyjaśnienie treści SIWZ. W ocenie Sądu, zaniechanie takiej powinności mogło uzasadniać zarzut niedochowania należytej staranności wymaganej od przedsiębiorcy przez art. 355 § 2 KC.  O ile z przyjęciem obostrzonych wymogów co do profesjonalisty należy się zgodzić, podobnie jak ze stanowiskiem co do dopełnienia przez zamawiającego obowiązków w zakresie opisania przedmiotu zamówienia, to jednak trudno się zgodzić z zapatrywaniem, że uprawnienie wykonawcy w sferze wyjaśniania treści SIWZ zmienia się w obowiązek. II.  Trafnie przyjęta przez SN cywilnoprawna kwalifikacja praw i obowiązków stron potwierdza obligacyjną naturę postępowania o udzielenie zamówienia publicznego i taki sam charakter prawny umowy o zamówienie publiczne2.  Do wyjaśnień treści SIWZ może dochodzić najpóźniej do upływu terminu składania ofert (art. 38 ZamPublU)3. Wynika z tego, że prawa i obowiązki w tym zakresie stanowią albo składnik treści wstępnego porozumienia przetargowego4 (przetarg nieograniczony), 120albo element treści właściwego porozumienia przetargowego (np. przetarg ograniczony)5. Oznacza to, że żadne z nich nie mogło składać się na treść umowy o zamówienie...