Abstrakt

Zamówienia publiczne to odpłatne umowy majątkowe zapewniające niezbędne do realizacji zadań publicznych dostawy, usługi lub roboty budowlane, w pierwszej kolejności podlegają więc zasadom prawa cywilnego, także w zakresie ich udzielania w ramach instrumentalnych stosunków przedkontraktowych. Przede wszystkim liczą się tu zasady równorzędności stron oraz poszanowania dla ich autonomicznej woli, a także stanowiąca ich prostą konsekwencję zasada swobody kontraktowej. Konieczność zagwarantowania celowości oraz dostatecznej efektywności i równego dostępu do zamówień finansowanych ze środków publicznych wymusza jednak istotne ograniczenie swobody kontraktowej, w interesie publicznym. Na ogół nie są to ograniczenia o charakterze decyzyjno-administracyjnym (nadużywane w poprzedniej epoce ustrojowej), lecz ograniczenia normatywne, bardziej przyjazne regułom parametrycznego sterowania gospodarką i ochrony konkurencji, zazwyczaj w postaci różnych nakazów (np. zastosowania ustawowo określonej procedury przetargowej lub dochodzenia roszczeń) albo zakazów (np. zmiany umowy lub jej przedwczesnego rozwiązywania). Nie wpływają one zatem na samą typologię i kwalifikację prawną umów o zamówienia publiczne, ponieważ w ramach swobody kontraktowej ustawa działa jedynie uzupełniająco względem pierwszoplanowej woli stron (por. np. art. 56 KC). Ograniczenia te z uwagi na swój zakres i treść nadają zamówieniom publicznym wyraźną specyfikę, uzasadniając jedynie posiłkowe stosowanie przepisów KC.