Abstrakt

Wprowadzenie   Niekwestionowany jest pogląd, że umowa w sprawie zamówienia publicznego jest umową cywilnoprawną. Skoro tak, to w przypadku nieprawidłowości związanych z procesem jej zawarcia i wykonania dojść może do odpowiedzialności zarówno w ramach deliktowej culpa in contrahendo, jak i odpowiedzialności kontraktowej. W grę wejść może także sankcja w postaci unieważnienia umowy. Kwestie te są powszechnie znane, gdyż zagadnieniu cywilnej odpowiedzialności z tego tytułu poświęcono znaczącą liczbę wypowiedzi, stała się też ona często przedmiotem rozważań orzecznictwa1. Niniejsze opracowanie poświęcone będzie jednak innemu aspektowi odpowiedzialności z tytułu nieprawidłowości w przypadku zawierania i wykonywania umów sprawach zamówień publicznych. Chodzi o przewidzianą w obowiązującym porządku prawnym odpowiedzialność, której celem nie jest naprawienie szkody, ale zastosowanie szczególnych sankcji, stanowiących reakcję władzy publicznej (porządku prawnego) na uchybienia.   Jak wiadomo, z różnego rodzaju nieprawidłowościami przy udzielaniu zamówień publicznych związana jest odpowiedzialność osobista urzędników z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych, którą regulują przepisy ustawy z 17.12.2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych2. Unormowania z art. 17–17a, a także z 18c tej ustawy przewidują kilkanaście typów naruszeń dyscypliny 116finansów publicznych związanych z zamówieniami publicznymi. Nie byłoby celowe przytaczanie w tym miejscu treści całego, bardzo rozbudowanego art. 17 DyscyplinaFinPubU, gdyż jest on z pewnością czytelnikowi bardzo dobrze znany. Wiadomo zatem, że są to naruszenia o zróżnicowanym charakterze, odnoszące się do wielu czynności podejmowanych na etapie wyboru wykonawcy, zawarcia umowy, a także wykonania umowy3.   Ponadto, z zamówieniami publicznymi związana jest odpowiedzialność przewidziana w przepisach art. 200 ustawy z 29.1.2004 r. – Prawo zamówień publicznych4, zgodnie z którymi podlega karze pieniężnej zamawiający, który dopuszcza się szeregu wymienionych tam naruszeń przepisów o zamówieniach publicznych. W tym przypadku odpowiedzialność ponosi jednak nie oznaczona osoba fizyczna, lecz podmiot będący zamawiającym – zatem osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej – podejmująca czynności związane z zawarciem lub wykonaniem umowy w sprawie zamówienia publicznego5.   Przedmiotem dalszych rozważań nie będzie jednak analiza poszczególnych przypadków czynów, objętych reżimami obu rodzajów odpowiedzialności, lecz próba odpowiedzi na pytanie...