Abstrakt

Wprowadzenie  Jednym z podstawowych założeń regulowania zamówień publicznych w prawie wspólnotowym jest stworzenie ujednoliconego systemu norm pozwalającego wykonawcom z poszczególnych państw w Unii Europejskiej na branie udziału w postępowaniach na terenie całej Wspólnoty1. Liberalizacja sfery zamówień publicznych ma stworzyć zamawiającym warunki, w których otrzymają najlepszą ofertę za najniższą cenę (VFM Value for Money) niezależnie od kraju pochodzenia wykonawcy2. Przewidywalność i porównywalność procedur, w tym przede wszystkim określenie warunków koniecznych do wzięcia udziału w postępowaniu 3ułatwia przedsiębiorcom eksplorowanie rynków zagranicznych3. Realizacja tych celów pozostaje jednak zadaniem trudnym do przeprowadzenia w praktyce4. Szczegółowe regulacje zamówień publicznych ustalane są na poziomie krajowym, a diabeł, jak wiadomo, tkwi w szczegółach. Regulowanie zamówień publicznych na poziomie europejskim nie zmienia faktu, że prymat w tej dziedzinie wiedzie prawo krajowe. Same dyrektywy, aby stać się źródłem obowiązującego prawa, wymagają implementacji za jego pośrednictwem, a to w zasadzie przesądza o zastosowaniu niejednorodnych rozwiązań w poszczególnych państwach.   Istotnym elementem zbliżenia wykonawców i zamawiających z różnych obszarów Wspólnoty jest zobowiązanie do publikowania ogłoszeń o zamówieniach publicznych o wartości powyżej tzw. progów unijnych w Dzienniku Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich5. Forum to prowadzone pod egidą Unii Europejskiej pozwala na bieżąco śledzić zamówienia publiczne o dużym znaczeniu ekonomicznym. Prowadzi do zwiększenia transparentności, a także efektywności rynku zamówień6. Dzięki temu, że ogłoszenia publikowane są według ustalonego wzoru, ich treść jest bardziej przejrzysta i zrozumiała dla wykonawców z poszczególnych państw. Już w treści ogłoszeń każdy zamawiający obowiązany jest określić warunki, jakie spełniać będą musieli wykonawcy, aby przystąpić do postępowania i złożyć ważną ofertę. Nie zmienia to jednakowoż faktu, że weryfikacja warunków wymaganych od wykonawców zagranicznych odbywa się zawsze na podstawie prawa zamawiającego. Przedsiębiorcy zagraniczni muszą dostosowywać się do ius forum kraju zamawiającego i do spełniania kryteriów przewidywanych przez miejscowe przepisy7. Unormowanie warunków wymaganych od wykonawców zagranicznych  Zamawiający zobowiązani są czuwać nad prawidłowym wydatkowaniem środków publicznych, a w związku z tym ograniczać dostęp do udziału w postępowaniach podmiotom, które nie gwarantują, że zamówienie zostanie wykonane rzetelnie i terminowo8. 4Warunki, jakie muszą spełniać wykonawcy, aby starać się o zamówienie publiczne, regulowane są zarówno na szczeblu europejskim, jak i krajowym. Zgodnie z dyspozycją art. 44 dyrektywy 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 31.3.2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi9, zamówień udziela się po zweryfikowaniu przez instytucje zamawiające predyspozycji wykonawców (przesłanki pozytywne – kryteria sytuacji ekonomicznej i finansowej, wiedzy lub możliwości zawodowych i technicznych – art. 47–52 dyrektywy klasycznej), którzy nie zostali wykluczeni (przesłanki negatywne – art. 45 i 46 dyrektywy klasycznej). Wówczas dopiero sprawdzane jest, czy przedmiot zamówienia oferowany przez wykonawcę odpowiada opisanemu przez zmawiającego w dokumentacji przetargowej. Weryfikacja wykonawców przebiega zatem dwutorowo, z jednej strony sprawdzane są warunki spełniane przez wykonawcę, a w dalszej kolejności treść samej oferty. W niniejszym artykule skoncentrowano się na analizie negatywnych przesłanek oceny, tj. przesłanek wykluczenia sensu stricte (w szerszym ujęciu niespełnianie warunków pozytywnych udziału w postępowaniu również przesądza o wykluczenia wykonawcy).  Wykonawcą na gruncie prawa europejskiego i PZP jest osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która ubiega się o udzielenie zamówienia publicznego, złożyła ofertę lub zawarła...