Prawo Zamówień Publicznych

nr 1/2012

Koszty i efektywność zamówień publicznych, część II

Zbigniew Raczkiewicz
jest doktorem nauk ekonomicznych, specjalizującym się w problematyce zamówień publicznych, pracuje w dziale przetargów i umów Urzędu Publikacji Unii Europejskiej (The Publications Office of the European Union)
Abstrakt

Wprowadzenie  W tej części studium poruszona została problematyka kosztów, konkurencji oraz długości trwania procedur. Kolejno przeanalizowane zostały czynniki mające wpływ na decyzje zamawiających. Dokonano również porównania procedur unijnych z: 1) procedurami krajowymi, oraz 2) zakupami sektora prywatnego.63  Koszty związane z udzielaniem zamówień publicznych autorzy studium dzielą na osobowe (liczba osobodni potrzebnych na przeprowadzenie postępowania) i finansowe (monetarny koszt przeprowadzenia postępowania). Kalkulacja tych ostatnich bazuje na liczbie osobodni potrzebnych na przeprowadzenie postępowania. Obydwa rodzaje kosztów analizowane są z perspektyw zarówno zamawiających, jak i oferentów.  Należy jeszcze dodać, iż pod uwagę są brane wszystkie koszty związane z udzieleniem zamówienia, nie zaś tylko te związane z wypełnieniem wymogów zawartych w unijnych dyrektywach dotyczących zamówień publicznych. Koszty osobowe  Autorzy studium oszacowali koszty osobowe, czyli liczbę osobodni potrzebnych na przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Uczynili to nie tylko w ujęciu globalnym, ale także biorąc pod uwagę:1) stosowaną procedurę, technikę i etap udzielania zamówienia;2) przedmiot zamówienia;3) typ zamawiającego i przedmiot jego działalności;4) państwo.Nakłady osobowe w ujęciu globalnym, w powiązaniu z procedurą, techniką i etapem udzielania zamówienia  Niezależnie od typu procedury i zastosowanej techniki udzielenie zamówienia publicznego wymaga średnio 107 osobodni. Składa się na to 21 osobodni po stronie zamawiającego oraz 15 osobodni po stronie oferentów, którzy składają średnio 5,7 oferty na postępowanie.  Od przedstawionej powyżej średniej zaobserwowano liczne odchylenia. Przykładowo: globalnie, najbardziej pracochłonna (suma nakładów zamawiających i oferentów) jest procedura ograniczona (130 osobodni), podczas gdy najmniej procedura negocjacyjna bez wcześniejszej publikacji ogłoszenia (53 osobodni); z perspektywy zamawiających procedura ograniczona (28 osobodni), zaś z perspektywy oferentów negocjacyjna i negocjacyjna bez wcześniejszej publikacji ogłoszenia (każdorazowo 20 osobodni) są najbardziej pracochłonne; z perspektywy zamawiających procedura negocjacyjna bez wcześniejszej publikacji ogłoszenia (18 osobodni), zaś z perspektywy oferentów aukcja elektroniczna (12 osobodni) są najmniej pracochłonne.  Nakład osobodniowy ulega zwiększeniu, gdy zamówienie publiczne związane jest z wydatkowaniem funduszy unijnych. Potrzeba wtedy, średnio, 154 osobodni na jego 64udzielenie, z czego zarówno na zamawiającego, jak i każdego z oferentów przypadają – po równo – 24 osobodni.  Jeżeli spojrzymy na nakłady osobowe potrzebne na przeprowadzenie postępowania z perspektywy kryterium wyboru oferty, to okaże się, iż są one dużo mniejsze (w ujęciu globalnym), w wypadku gdy jedynym kryterium wyboru jest cena – 83 osobodni, niż w sytuacjach, gdy dokonuje się wyboru oferty najkorzystniejszej ekonomicznie, kiedy to potrzebne są 120 osobodni. Różnica wynika z nieco większego nakładu pracy zarówno po stronie zamawiających (20 v. 23 osobodni), jak i oferentów (14 v. 17 osobodni), jak również z większej liczby składanych ofert (4,6 v. 5,7), gdy kryterium wyboru jest korzystność ekonomiczna oferty.  Dalsze dane dotyczące powiązań pomiędzy nakładami osobowym a procedurą, lub techniką, zawarte są w tabeli 1. Tabela 1....