Abstrakt

Wprowadzenie  Pojęcie dyscypliny finansów publicznych nie zostało, co prawda, zdefiniowane w ustawie, lecz doktryna przyjmuje, że jest to obowiązek przestrzegania określonych prawem reguł związanych z dysponowaniem środkami publicznymi, a także środkami pochodzącymi z zasobów publicznych przekazanymi jednostkom spoza sektora finansów publicznych1. Nie każde naruszenie norm prawa finansowego wiązać się będzie z koniecznością stosowania sankcji. Za naruszenie dyscypliny ustawodawca uznał kilkanaście stanów faktycznych (typów) wypełniających znamiona tzw. czynów naruszenia dyscypliny finansów publicznych2. Katalog czynów, zasady odpowiedzialności, sposób postępowania zostały uregulowane w ustawie z 17.12.2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych3. Postępowanie w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych jest szczególnym postępowaniem dyscyplinarnym. Jest to postępowanie, które odwołuje się zarówno w części materialnej, jak i proceduralnej do konstrukcji typowych 3dla prawa karnego i postępowania karnego, jednak powołanie specjalnych organów zajmujących się orzekaniem o tej odpowiedzialności w aktach administracyjnych przemawia za uznaniem, iż jest to rodzaj odpowiedzialności o charakterze administracyjnym4. Ustawą z 19.8.2011 r. o zmianie ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych oraz niektórych innych ustaw5 wprowadzono liczne zmiany, co podyktowane było, jak wynika z treści uzasadnienia projektu ustawy, koniecznością rozszerzenia i umocnienia obecnych rozwiązań, które nie wypełniały w dostatecznym stopniu funkcji represyjnej, oraz zmianami ustaw z zakresu prawa finansowego, w szczególności ustawy o finansach publicznych6. Ustawa obowiązująca w dotychczasowym kształcie budziła wątpliwości interpretacyjne wynikające zarówno z nieprecyzyjnego określenia znamion czynów stanowiących naruszenie dyscypliny finansów publicznych, jak również nie zawsze spójnej z innymi aktami nomenklatury pojęciowej. Dokonane zmiany rozstrzygnęły jedynie część zgłaszanych przez praktykę i doktrynę wątpliwości. Nowelizacją rozszerzono grono osób odpowiedzialnych za naruszenie dyscypliny finansów publicznych oraz katalog naruszeń dyscypliny finansów publicznych, a ponadto zmodyfikowano niektóre zasady o charakterze proceduralnym oraz instytucje pozwalające na wyłączenie odpowiedzialności. Te ostatnie zostaną szerzej omówione poniżej.Zakres podmiotowy  Zakres podmiotowy ustawy został zmieniony poprzez rozszerzenie katalogu osób, które ponoszą odpowiedzialność. Doprecyzowano art. 4 pkt 3 OdpFinPublU, wskazujący na odpowiedzialność pracowników...