Abstrakt

Z uzasadnienia:  Powód X.R.B. GmbH w M. wniósł o zasądzenie od pozwanej Gminy W. kwoty 6 127 450,78 zł lub kwoty 1 700 888,35 euro z odsetkami tytułem zwrotu równowartości kaucji ubezpieczeniowej wypłaconej pozwanej jako beneficjentowi z umowy gwarancji ubezpieczeniowej przez gwaranta – T.U.A.P. SA. Wyrokiem z 30.9.2008 r. Sąd Okręgowy w W. oddalił powództwo. Ustalił, że powód, spółka handlowa prawa niemieckiego, jest powiązany kapitałowo ze spółką H.W., jednego z konsorcjantów, którzy zawarli z pozwaną gminą W. w trybie ustawy o zamówieniach publicznych umowę z 6.1.2006 r. o rozbudowę sieci kanalizacyjnej Z. Według tej umowy wykonawca (konsorcjum) obowiązany był wnieść zabezpieczenie należytego jej wykonania, przy czym złożona gwarancja w 70% miała zabezpieczać roszczenia o wykonanie robót, zaś w 30% – roszczenia z rękojmi i gwarancji. Zgodnie z umową gmina była uprawniona do wykorzystania zabezpieczenia (jego części) na pokrycie kosztów należytego wykonania robót lub kosztów usunięcia wad. W uzyskanie gwarancji dla konsorcjum zaangażował się powód, który – korzystając z pośrednictwa niemieckiej instytucji ubezpieczeniowej E.H.K AG w H. – zlecił i opłacił jej wystawienie przez T.U.A.P. SA. Powód przyjął też na siebie zobowiązanie do refundacji sumy gwarancji wypłaconej przez gwaranta pozwanej gminie. Wystawiona przez T.U.A.P. SA gwarancja opiewała na kwotę 1 700 888,35 euro oraz zawierała klauzule, że jest nieodwołalna, bezwarunkowa i płatna na pierwsze żądanie.  Pismem z 3.12.2007 r. H.W., sp. z o.o. jako lider konsorcjum złożyła gminie oświadczenie o odstąpieniu od umowy inwestycyjnej z powodu uchybienia przez inwestora obowiązkom umownym, m.in. zaniechania przekazania koniecznej dokumentacji zamiennej i całego placu budowy. Pozwana zakwestionowała skuteczność odstąpienia, po czym pismem z 7.1.2008 r. sama złożyła oświadczenie o odstąpieniu od umowy w części dotychczas85niewykonanej. Następnie gmina W. wezwała T.U.A.P. do realizacji gwarancji, wskazując, że konsorcjum nie wykonało umowy w terminie. Lider konsorcjum nie zaakceptował odstąpienia gminy i podniósł, że skutek odniosło jego wcześniejsze odstąpienie od umowy, które zniweczyło złożoną gwarancję ubezpieczeniową. H.W. wezwała gminę do zwrotu dokumentu gwarancji i cofnięcia żądania jej realizacji. Ostatecznie na żądanie gminy T.U.A.P. zrealizowało gwarancję, wypłacając gminie kwotę 1 700 888,35 euro, po czym powód zwrócił gwarantowi za pośrednictwem E.H.K równowartość wypłaconej sumy.  Sąd Okręgowy wykluczył kwalifikację zrealizowanej przez gminę gwarancji jako nienależnego świadczenia. Świadczenie spełnił gwarant (T.U.A.P. SA), więc powód, który pozostaje poza stosunkiem gwarancji, nie ma roszczenia o jego zwrot z powołaniem się na nieistnienie lub odpadnięcie jego podstawy prawnej albo nieosiągnięcie jego celu. Zobowiązany do zwrotu nienależnego świadczenia może być tylko jego biorca, uprawnionym zaś – spełniający świadczenie, tj. gwarant. Gdy przysporzenie na rzecz pozwanej gminy jako beneficjenta gwarancji przybrało postać świadczenia ze strony gwaranta, generalnie należy wykluczyć przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu, znajdujące zastosowanie jedynie wtedy, gdy do wzbogacenia doszło inną drogą. W tym przypadku wzbogacenie gminy nie nastąpiło bez podstawy prawnej, lecz w wypełnieniu ważnego zobowiązania z gwarancji. ...