Abstrakt

Wprowadzenie  Jak pokazuje praktyka, w znacznej ilości umów o zamówienie publiczne na roboty budowlane konieczność wykonania pewnego zakresu robót ujawnia się dopiero w trakcie realizacji zamówienia podstawowego. Konieczność wprowadzania zmian w umowach o roboty budowlane jako stosunkach obligacyjnych rozciągniętych w czasie i o dużym stopniu skomplikowania techniczno-organizacyjnego jest nieodłącznym elementem zarządzania kontraktem. Zmiany w przedmiotowym zakresie robót mogą być konieczne z powodów zależnych od stron umowy (błędy w dokumentacji) albo wynikać ze zdarzeń40nieprzewidywalnych. Pomimo dołożenia należytej staranności wykonawca przy opracowaniu dokumentacji projektowej może napotkać na nieprzewidziane przeszkody, których usunięcie wymaga zwiększonego zakresu robót, a ich wprowadzenie może być niezbędne, aby zrealizować cel umowy. Jednakże w przypadku umów o zamówienie publiczne wprowadzanie zmian do pierwotnych warunków zamówienia zawsze podlega ocenie co do zgodności z wymaganiami dyrektyw europejskich i pozostającej pod ich wpływem ustawy z 29.1.2004 r. – Prawo zamówień publicznych2, gdyż jak wskazała rzecznik generalna Kokott w sprawie C-454 Pressetext „[…] pole do potencjalnego konfliktu może się pojawić pomiędzy dążeniem do zapewnienia możliwie najefektywniejszej kontynuacji realizacji umowy z jednej strony, a wymogiem zachowania równych szans dla wszystkich obecnych i potencjalnych wykonawców z drugiej strony”3.  Dalsze rozważania dotyczyć będą problematyki zamówień na roboty budowlane, w ramach których: zastosowano model umowy oparty na warunkach kontraktowych FIDIC typu „buduj” (tzw. czerwona książka)4, w świetle których wykonawca realizuje roboty budowlane na podstawie dokumentacji projektowej dostarczonej przez zamawiającego oraz przewidziano kosztorysowy mechanizm wynagrodzenia wykonawcy.  Na podstawie czerwonej książki FIDIC zmiany w kontrakcie wprowadzane są w trybie tzw. polecenia zmiany pochodzącego od inżyniera kontraktu, zgodnie z klauzulą 13 ogólnych warunków kontraktu. Zmiany mogą dotyczyć m.in. konieczności wykonania robót dodatkowych albo rezygnacji z niektórych prac lub wprowadzenia rozwiązań zamiennych. Ponadto pewne ograniczenia w tym zakresie wynikają z polskiego prawa.   Artykuł ma na celu dokonanie prawnej oceny możliwości realizacji robót dodatkowych, których wykonanie staje się konieczne po udzieleniu zamówienia podstawowego, w toku jego realizacji. W świetle omawianych uregulowań problematyka robót dodatkowych daje również pole do rozważań o charakterze ogólnym na temat wpływu prawa zamówień publicznych, pozostającego pod wpływem rozwiązań prawa europejskiego. Na tym tle ścierają się dwie przeciwstawne koncepcje, „budowlana” (na gruncie warunków FIDIC) i bardziej rygorystyczna (europejska).Opis przedmiotu zamówienia na roboty budowlane  Zgodnie z art. 31 ust. 1 PZP zamawiający opisuje przedmiot zamówienia na roboty budowlane za pomocą dokumentacji projektowej oraz specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych. Przepisy wykonawcze do tego unormowania zostały zawarte w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 2.9.2004 r. w sprawie szczegółowego41zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego5. Zgodnie z przepisem § 4 ust. 1 rozporządzenia dokumentacja projektowa, służąca do opisu przedmiotu zamówienia na wykonanie robót budowlanych, dla których jest wymagane uzyskanie pozwolenia na budowę, składa się w szczególności z: projektu budowlanego, projektów wykonawczych, przedmiaru robót.   Przepis § 5 ust. 1 rozporządzenia stanowi, że projekty wykonawcze powinny uzupełniać i uszczegóławiać projekt budowlany w zakresie i stopniu dokładności niezbędnym do sporządzenia przedmiaru robót, kosztorysu inwestorskiego, przygotowania oferty przez wykonawcę i realizacji robót budowlanych. Zgodnie z § 6 ust. 1 rozporządzenia przedmiar robót powinien zawierać zestawienie przewidywanych do wykonania robót podstawowych w kolejności technologicznej ich wykonania wraz z ich szczegółowym opisem lub wskazaniem podstaw ustalających szczegółowy opis oraz wskazaniem właściwych specyfikacji...