Prawo Zamówień Publicznych

nr 2/2010

Funkcje i metody szacowania wartości zamówienia

Franciszek Łapecki
Doktor nauk prawnych, specjalizujący się w problematyce zamówień publicznych.
Abstrakt

Wartość zamówienia w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego  Problem wartości zamówienia publicznego w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego ma zasadnicze znaczenie dla prawidłowości postępowania. Zasady dotyczące szacowania wartości zamówienia zostały określone w rozdziale 2 ustawy Prawo zamówień publicznych1, zatytułowanym Przygotowanie postępowania. Analizując przyjętą przez ustawodawcę systematykę, można określić następujące etapy przygotowania postępowania: sformułowanie opisu zamówienia, dokonanie oszacowania wartości zamówienia zgodnie z wytycznymi określonymi przepisami ustawy oraz stworzenie specyfikacji istotnych warunków zamówienia (dalej: SIWZ).  Zasadnicze znaczenie dla procesu ustalania wartości szacunkowej przedmiotu zamówienia ma prawidłowe opisanie przedmiotu zamówienia oraz szczegółowe określenie jego zakresu. Zgodnie z normą z art. 29, przedmiot zamówienia opisuje się w sposób jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych oraz zrozumiałych określeń, uwzględniając wszystkie wymagania i okoliczności mogące mieć wpływ na sporządzenie oferty. Należy przy tym zauważyć, że opis przedmiotu zamówienia musi czynić zadość wszystkim zasadom prawa zamówień publicznych, a w szczególności zasadzie uczciwej konkurencji. Opisanie przedmiotu zamówienia w sposób utrudniający lub wykluczający uczciwą konkurencję powoduje już na wstępie obarczenie postępowania wadą, która uniemożliwi zawarcie ważnej umowy o zamówienie publiczne. Naruszenie tej zasady spowoduje ponadto trudności w oszacowaniu wartości zamówienia w odniesieniu do jego rzeczywistej, realnej wartości.  Zgodnie z art. 29 ust. 4 PZP, zamawiający może w toku przygotowania opisu zamówienia odnieść się do szczególnych wymagań dotyczących zatrudnienia określonych grup osób2, a także utworzenia funduszu szkoleniowego3. Skorzystanie przez zamawiającego z tej możliwości wpłynie na koszt zamówienia publicznego.  Czynności składające się na proces przygotowania postępowania o udzielenie zamówienia publicznego mają charakter administracyjny. Wskazuje na to ich kształt oraz charakter. Wykonują je podmioty prawa zobowiązane do stosowania przepisów PZP.42Przepisy te mają charakter bezwzględnie obowiązujący, a podmiot zobligowany do ich stosowania dysponuje inicjatywą wszczęcia postępowania oraz zachowuje pełne władztwo i odpowiedzialność za wszelkie czynności podejmowane w toku przygotowania postępowania. Jednocześnie wykluczone są jakiekolwiek odstępstwa od wypełniania norm dotyczących przygotowania postępowania, skutkują one bowiem wadą całej procedury. Funkcje szacowania wartości zamówienia  Czynność oszacowania wartości zamówienia spełnia trzy podstawowe funkcje w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego: programującą (normatywną), ochronną i weryfikacyjną (kontrolną).  Funkcja programująca polega na określeniu obowiązków i praw uczestników postępowania oraz właściwego toku postępowania, w zależności od oszacowanej wartości przedmiotu zamówienia. Podstawą do jej wyodrębnienia jest analiza przepisów prawa wspólnotowego oraz prawa krajowego. Funkcja programująca swoje źródło bierze w tzw. dyrektywie klasycznej4, która w preambule stanowi o konieczności zminimalizowania liczby progów oraz, w związku z unią walutową, konieczności ustalenia progów właściwych dla procedur w euro.   Dyrektywa klasyczna wskazuje na sposób postępowania w przedmiocie szacowania wartości przedmiotu zamówienia. Zgodnie z normą z art. 9 powołanego aktu, podstawą obliczania szacunkowej wartości zamówienia publicznego jest całkowita kwota należna, bez VAT, oszacowana przez instytucję zamawiającą. W obliczeniu takim uwzględnia się całkowitą kwotę szacunkową, obejmującą także wszelkie opcje lub wznowienia zamówienia.  Z treści powołanego przepisu wynika, że ciężar prawidłowego oszacowania wartości przedmiotu zamówienia spoczywa w całości na zamawiającym. Dyrektywa stanowi ponadto, że szacunkowa wartość zamówienia musi uwzględniać wszelkie możliwe składowe zamówienia, wpływające na jego wartość. Z dyrektywy wynika również zakaz dzielenia zamówienia z zamiarem uniknięcia stosowania przepisów dyrektywy.   Dyrektywa została implementowana do polskiej ustawy Prawo zamówień publicznych, z uwzględnieniem pewnych modyfikacji. Po pierwsze ustawodawca krajowy stanowi, że podstawą ustalenia wartości zamówienia jest całkowite szacunkowe wynagrodzenie wykonawcy, a nie kwota należna. Po drugie w porządku...