Abstrakt

Wprowadzenie Na początek należy wskazać przepisy prawne, odnoszące się do umów w sprawie zamówień publicznych, których przedmiotem są roboty budowlane, regulujące kwestie wynagrodzenia. Problematykę umów w sprawach zamówień publicznych normują przepisy Działu IV ustawy z 29.1.2004 r. Prawo zamówień publicznych1. Jednakże w zakresie nieuregulowanym PZP do umów w sprawach zamówień publicznych stosuje się przepisy KC (art. 139 ust. 1 PZP). Przepisy PZP stanowią lex specialis w stosunku do przepisów KC, co oznacza, iż w przypadku sprzeczności pomiędzy KC a przepisami PZP należy przyznać pierwszeństwo tym drugim. Ustawodawca dopuścił zatem wprowadzanie modyfikacji przepisów KC, zarówno poprzez dostosowywanie istniejących struktur prywatnoprawnych do potrzeb publicznego obrotu, jak i nawet przez ich zastąpienie całkiem nowymi konstrukcjami. Jednakże modyfikacje te wprowadzane zostały w zakresie wyznaczonym przedmiotem regulacji PZP, a mianowicie zarówno w odniesieniu do zasad i trybu udzielania zamówień publicznych, środków ochrony prawnej, kontroli udzielania zamówień publicznych, jak i określenia organów właściwych w sprawach uregulowanych w ustawie (art. 1 PZP)2. W zakresie robót budowlanych to "dostosowanie" miało miejsce poprzez m.in. wprowadzenie własnych legalnych definicji przedmiotów zamówień publicznych, w szczególności terminu "roboty budowlane"3, odbiegającego prima facie od przedmiotu umowy o roboty budowlane z art. 647 KC. Roboty budowlane w rozumieniu PZP mają znacznie szerszy zakres, gdyż obejmują one nie tylko "oddanie obiektu", lecz przede wszystkim czynności faktyczne występujące w procesie inwestycyjnym, tj. "wykonanie albo zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych", w ujęciu Prawa budowlanego4. Definicja "robót budowlanych" w ustawie wywodzi się z dyrektywy klasycznej (art. 1 ust. 2 lit. b dyrektywy 2004/18/WE), wprowadzającej dodatkowo pojęcie obiektu budowlanego, które na gruncie przepisów polskich rozumiane jest zgodnie z definicją zaczerpniętą z Prawa budowlanego5. Ustawodawca wprowadził w zamówieniach publicznych definicję "robót budowlanych", akcentując proces wykonywania obiektu oraz nawiązując bezpośrednio do regulacji Prawa budowlanego. Jednakże zastosowane w PZP rozumienie "robót budowlanych", podobnie jak usług lub dostaw, nie jest zamiennikiem kodeksowej regulacji, gdyż ustawa w tym zakresie nie wprowadza nowych kategorii stosunków zobowiązaniowych. Definicja "zamówienia publicznego" z art. 2 pkt 13 PZP zawiera własną klasyfikację przedmiotów umów zawieranych zgodnie z PZP. Jednakże zarówno rodzaje stosunków zobowiązaniowych, jak i ich treść ustalana jest nadal na gruncie regulacji ogólnych z KC6. Klasyfikacja zamówień publicznych wprowadzona została głównie na potrzeby uregulowania i ujednolicenia procedury udzielania zamówień publicznych, m.in. przy sumowaniu, dzieleniu zamówień, wyborze procedury udzielania zamówień. W obrębie zamówień publicznych wprowadzono własny podział przedmiotów umów w sprawie zamówień publicznych, dzieląc je na trzy rodzaje: dostawy, roboty budowlane i usługi, obligując tym samym zamawiających do dokonywania klasyfikacji każdego zamówienia zgodnie ze wskazanym podziałem. Wprowadzenie ww. podziału nie ma jednak wpływu na treść zobowiązania, określenie charakteru i treści stosunku zobowiązaniowego łączącego strony dokonuje się nadal na gruncie kodeksowym7. Zatem klasyfikacja przedmiotów umów dokonywana na gruncie PZP nie ma wpływu na tę klasyfikację dokonywaną zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego. Zachodzi natomiast zależność przeciwna, gdyż przepisy PZP, definiując pojęcie "dostaw" (art. 2 pkt 2), odwołują się do podziału umów wprowadzonego w KC.  W obecnym brzmieniu art. 647 KC umowa o roboty budowlane nie obejmuje swoją treścią wszelkich czynności wykonywanych w trakcie procesu inwestycyjnego do chwili "oddania obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej". W procesie inwestycyjnym określonym w Prawie budowlanym realizowane świadczenia mają na gruncie KC charakter mieszany, gdyż polegają one oprócz wykonywania stricte robót budowlanych, w rozumieniu art. 647 KC, także na świadczeniu usług (art. 734 KC) w postaci np. wykonania projektu, pełnienia nadzoru autorskiego lub na świadczeniach zmierzających na osiągnięciu określonego rezultatu (art. 627 KC), których efektem jest częstokroć nie sam "obiekt", lecz jego część, w postaci np. wykonania poszczególnych rodzajów instalacji itd. Są to świadczenia o odrębnym charakterze, które winny być oceniane z zachowaniem tych odrębności, w szczególności w świetle regulacji umowy o dzieło lub umowy zlecenia, odnoszącej się do wszelkich rodzajów usług (art. 750 KC)8. Zamówienia publiczne zaklasyfikowane jako "roboty budowlane" w rozumieniu ustawy PZP stanowić mogą w świetle regulacji kodeksowych umowy mieszane, w stosunku do każdej z umów zastosowanie będą mieć odrębne regulacje. W przypadku zobowiązań nie mają zastosowania regulacje analogiczne do regulacji PZP przewidujące tzw. zamówienia wielorodzajowe (art. 6 PZP), przy klasyfikowaniu których decyduje większościowy udział danego rodzaju zamówienia, co znacznie...