Abstrakt

Wprowadzenie Do tych pierwszych należy przede wszystkim zaliczyć sankcję bezwzględnej nieważności umowy określoną w art. 146 PZP, a także system środków ochronny prawnej. Do drugiej grupy zaliczyć natomiast należy instytucję kontroli udzielenia zamówienia oraz system kar pieniężnych. Cechą wspólną tych instrumentów prewencyjno-represyjnych jest to, iż odnoszą się one przede wszystkim do oceny formalnoprawnej czynności w postępowaniu o zamówienie publiczne, przy czym przyjmuje się założenie autentyczności i rzetelności dokumentacji postępowania o zamówienie publiczne. Tak skonstruowany system ochrony zamówień publicznych wymaga zatem uzupełniania o regulację karnoprawną, nie można bowiem wykluczyć przestępnych zachowań uczestników postępowania o zamówienie publiczne godzących zarówno w interes majątkowy zamawiającego, jak i zasady uczciwej konkurencji będącej fundamentem obrotu gospodarczego.  Ustawodawca nie zdecydował się na odrębną typizację czynów zabronionych przeciwko zamówieniu publicznemu w samej ustawie Prawo zamówień publicznych, pomimo powszechnie podnoszonego zagrożenia prawidłowości postępowania o zamówienie publiczne. Karnoprawna ochrona systemu zamówień publicznych opiera się zatem przede wszystkim na regulacji Kodeksu karnego, którą należy odnosić do zachowań występujących w postępowaniu o zamówienie publiczne. Wyrazem tego podejścia ustawodawcy jest treść art. 24 ust. 1 pkt 4–8 PZP, w którym jako przesłankę wykluczenia wskazano skazanie wykonawcy lub jego reprezentanta za przestępstwo popełnione w zawiązku z postępowaniem o zamówienie publiczne. Kierując się tym kryterium funkcjonalnym, można wskazać najbardziej typowe rodzaje przestępstw występujące w systemie zamówień publicznych. I tak, w literaturze przedmiotu wskazuje się możliwość oceny naruszeń przepisów postępowania o zamówienie publiczne przez pryzmat przestępstw przeciwko: działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego, wiarygodności dokumentów, ochronie informacji, mieniu, obrotowi gospodarczemu1. Na pierwszy plan systemu ochrony karnoprawnej wysuwa się regulacja karna zawarta w art. 297 § 1 KK, który penalizuje tzw. oszustwo gospodarcze, a także zawarta w art. 305 KK, których rodzajowym przedmiotem ochrony jest zasada uczciwej konkurencji w obrocie gospodarczym. W uproszczeniu stwierdzić można, iż przedmiot ochrony ww. przestępstw odnosi się do fundamentów systemu zamówień publicznych, tym samym w głównej mierze determinuje skuteczność karnoprawnej ochrony systemu zamówień publicznych. Z tych względów należy dokonać oceny ww. przestępstw w kontekście skuteczności wynikającej z nich ochrony karnoprawnej dóbr prawnie chronionych zarówno o charakterze ponadindywidualnym, jak i indywidualnym, a przynależnym do uczestników postępowania o zamówienie publiczne. Przestępstwo oszustwa w zakresie zamówień publicznych W literaturze karnistycznej ten typ czynu zabronionego nie jest określany jednolicie. Wśród nazw, które charakteryzują przestępstwo, wymienia się "oszustwo kapitałowe", "oszustwo kredytowe", "oszustwo gospodarcze", a także "oszustwo przetargowe"2....