Abstrakt
Pojęcie wykonawcy zamówień publicznych Pojęcie wykonawcy zostało zakreślone szeroko w art. 2 ust. 11 PZP. Zgodnie z tym przepisem przez wykonawcę należy rozumieć osobę fizyczną, osobę prawną albo jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, która ubiega się o udzielenie zamówienia publicznego, złożyła ofertę lub zawarła umowę w sprawie zamówienia publicznego. Ustawa nie zastrzega w art. 2 ust. 11 PZP, by wykonawcą mógł być tylko przedsiębiorca, a w innych przepisach tylko incydentalnie odwołuje się do pojęcia przedsiębiorcy3. W praktyce wykonawcami najczęściej są przedsiębiorcy, ale nie można wykluczyć, że w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego wystąpi osoba lub jednostka organizacyjna nie prowadząca działalności gospodarczej. Podmiot starający się o uzyskanie zamówienia może mieć na celu tylko zarobek jednorazowy, co nie stwarza podstaw do uzyskania statusu przedsiębiorcy. Musi on natomiast posiadać uprawnienia do wykonywania określonej działalności lub czynności, ale jedynie wtedy, gdy obowiązek taki wynika z ustawy nakładającej posiadanie takich uprawnień (art. 22 ust. 1 pkt 1 PZP). Kategoria osób fizycznych i osób prawnych, jako uczestników konsorcjów w rozumieniu art. 23 PZP, nie wymaga wyjaśnienia, gdyż zakres podmiotowy tych pojęć jest niesporny w doktrynie oraz w orzecznictwie. Wątpliwości może budzić natomiast uznanie za wykonawców jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, a tym samym dopuszczenie tworzenia z ich udziałem konsorcjów wykonawców. Prawo zamówień publicznych zostało wprowadzone już po nowelizacji Kodeksu cywilnego w 2003 r.4, w wyniku której do jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, stosuje się odpowiednio przepisy o osobach prawnych (art. 331 § 1 KC). Można zatem prima facie przyjąć, że w Prawie zamówień publicznych świadomie zrezygnowano z ograniczenia zakresu podmiotowego wykonawców tylko do jednostek organizacyjnych posiadających zdolność prawną. Hipoteza ta znajduje oparcie w najnowszej doktrynie prawa osobowego, gdyż kategoria jednostek organizacyjnych nie posiadających zdolności prawnej jest wyodrębniana jako adresat norm prawnych prawa publicznego, a także prywatnego (np. prawa pracy), a niekiedy nawet podmiot stosunku prawnego. W takim wypadku jednostka organizacyjna nie jest podmiotem stosunku cywilnoprawnego, lecz podmiotem tym jest osoba, której ta jednostka jest częścią, lub osoby, które tę jednostkę utworzyły5. Przykładem są tu jednostki organizacyjne Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego (stationes fisci)6, a także spółki cywilne, grupy kapitałowe (koncerny7) czy oddziały przedsiębiorców zagranicznych, gdyż wszystkie te jednostki organizacyjne nie posiadają własnej zdolności prawnej8. W doktrynie postuluje się też od niedawna, by jednostki organizacyjne nie posiadające zdolności prawnej mogły być w pewnych warunkach uznane za przedsiębiorców9. W świetle tych poglądów doktryny uzasadniony wydaje się pogląd, że w tych wypadkach, gdy ustawodawca nie ogranicza wyraźnie zakresu podmiotowego jednostek organizacyjnych do takich tylko, które posiadają zdolność prawną, należy uznać, iż dopuszcza do prowadzenia działalności jednostki organizacyjne nie posiadające zdolności prawnej. Jeżeli zatem jest to jednostka organizacyjna przewidziana przepisami prawa, to może ona być wykonawcą w rozumieniu przepisów Prawa zamówień publicznych. Brak zdolności prawnej nie stanowi tu żadnej przeszkody. Dla oceny, czy jednostka organizacyjna nie posiadająca zdolności prawnej może być wykonawcą w rozumieniu prawa zamówień publicznych, decydujące znaczenie powinien mieć tryb występowania tych jednostek w obrocie prawnym, a nie fakt posiadania zdolności prawnej. Jeżeli ustrój prawny tych jednostek przewiduje tryb nabywania praw i zaciągania zobowiązań przez tę jednostkę organizacyjną, ze skutkiem bezpośrednim dla podmiotu posiadającego zdolność prawną, to taka jednostka organizacyjna może być wykonawcą w trybie zamówień publicznych, ponieważ skutki prawne jej działań można przypisać...