Abstrakt

Cele nowelizacji Celem nowelizacji było przede wszystkim wzmocnienie przewidzianych w prawie europejskim mechanizmów umożliwiających wykonawcom ubiegającym się o zamówienia publiczne odwoływanie się od decyzji zamawiających podejmowanych z naruszeniem prawa. Nowelizacja ma zapobiegać zawieraniu kontraktów publicznych po przeprowadzeniu niezgodnych z prawem postępowań, zwłaszcza w przypadku, kiedy zamówienie jest udzielane bez publikacji ogłoszenia i przeprowadzenia konkurencyjnego postępowania przetargowego. Komisja Europejska, proponując zmiany, dążyła przede wszystkim do zagwarantowania wykonawcom możliwości skorzystania w razie potrzeby z efektywnych środków zaskarżania bezprawnych decyzji, naruszających ich interesy.  Nowelizacja dyrektyw 89/665 oraz 92/13 polega w szczególności na: nadaniu nowego brzmienia dotychczasowym dyspozycjom (np. art. 1 oraz 2 dyrektywy 89/665), dodaniu nowych przepisów (art. 2a–2f, art. 3a–3b, art. 4a w dyrektywie 89/665, art. 2a–2f, art. 3a–3b w dyrektywie 92/13) oraz na uchyleniu niektórych dotychczasowych postanowień (w dyrektywie 92/13). Zakres zmian jest znaczny. W szczególności w odniesieniu do dyrektywy 89/665 praktycznym ich efektem jest właściwie zupełnie nowa regulacja, gdyż z dotychczasowego brzmienia tej dyrektywy zachowała się w jedynie preambuła z postanowieniami pozbawionymi funkcji normatywnych.  Najważniejsze zmiany wynikające z nowej dyrektywy to: wprowadzenie obowiązkowego zawieszenia możliwości zawarcia umowy o zamówienie publiczne w sytuacjach, kiedy zostało wniesione odwołanie, wprowadzenie wymogu minimalnego odstępu czasu pomiędzy poinformowaniem wykonawców o decyzji o udzieleniu zamówienia i podpisaniem umowy w sprawie zamówienia publicznego (tzw. klauzula lub okres zawieszenia typu standstill), wprowadzenie wymogów dotyczących minimalnego terminu na wnoszenie środków odwoławczych, wymóg zapewnienia bezskuteczności umowy w sprawie zamówienia zawartej przed upływem terminu zawieszenia lub z naruszeniem klauzuli standstill lub zawartej z naruszeniem prawa, wprowadzenie tzw. kar alternatywnych, uchylenie atestacji i koncyliacji (w dyrektywie 92/13), oraz nałożenie na państwa członkowskie nowych obowiązków informacyjnych w zakresie funkcjonowania mechanizmów odwoławczych.  Dyrektywa nowelizacyjna utrzymała obowiązujące na gruncie dotychczasowych przepisów wymogi dotyczące zakresu zaskarżenia (czyli co może być przedmiotem odwołania), czynnej legitymacji procesowej (kto może wnieść odwołanie), jak też podstawowych zasad postępowania odwoławczego. Tak jak obecnie środki i procedury przewidziane w dyrektywie mają być dostępne co najmniej podmiotom, które były lub są zainteresowane uzyskaniem danego zamówienia, i które doznały lub mogą doznać uszczerbku na skutek naruszenia prawa przez zamawiającego (art. 1 ust. 3 dyrektywy 89/665 oraz dyrektyw 92/13).  Jak wiadomo, dyrektywy odwoławcze mają zastosowanie do zamówień publicznych objętych zakresem dyrektyw koordynujących procedury udzielania zamówień publicznych, czyli do zamówień większej wartości sięgającej europejskich progów kwotowych, które nie zostały objęte wyłączeniami z mocy prawa1. Zamówieniami publicznymi w rozumieniu dyrektyw odwoławczych są: zamówienia publiczne, umowy ramowe, koncesje na roboty budowlane oraz dynamiczne systemy zakupów (art. 1 ust. 1 drugi akapit dyrektywy 89/665). Postępowaniu odwoławczemu podlega również decyzja zamawiającego o zastosowaniu lub nie procedur przewidzianych w dyrektywach 2004/18 lub 2004/17 (pkt 2 preambuły do dyrektywy 2007/66). W przypadku zamówień podprogowych czy też zamówień wyłączonych (np. koncesji na usługi) mają jednak zastosowanie podstawowe zasady traktatowe (np. zasada niedyskryminacji i równego traktowania oraz przejrzystości). W przypadku, kiedy udzielenie tych zamówień narusza zasady traktatowe w prawie krajowym, powinny istnieć efektywne środki odwoławcze2.  Środki podjęte przez poszczególne państwa członkowskie powinny zapewnić, aby zamówienia publiczne objęte prawem europejskim mogły być przedmiotem skutecznego, zwłaszcza możliwie szybkiego, odwołania od decyzji zamawiających, z powodu naruszenia prawa wspólnotowego o zamówieniach publicznych lub naruszenia krajowych przepisów transponujących to prawo (art. 1 ust. 1).  Dyrektywa 2007/66/WE, zgodnie z zasadą subsydiarności, nie ogranicza uprawnień państw członkowskich do wyznaczenia organów odpowiedzialnych za rozpatrywanie odwołań ani też przyjęcia szczegółów dotyczących organizacji systemu odwoławczego. Tak jak do tej pory kwestie te są pozostawione do samodzielnego...