Abstrakt

Konkurs jako procedura szczególna o charakterze fakultatywnym Konkurs stanowi procedurę szczególną o charakterze fakultatywnym. Zamawiający może zastosować konkurs, ale nie ma takiego obowiązku. Z punktu widzenia formalno-prawnego w myśl zasady ustawy o przetargu nieograniczonym i ograniczonym jako podstawowych trybach udzielania zamówień publicznych (art. 10 ust. 1) zamawiający mógłby udzielać zamówień na prace projektowe w tych trybach. Formalnie jest to możliwe, ale w praktyce nieracjonalne z co najmniej dwóch powodów.  Po pierwsze, trudno sobie wyobrazić, by wykonawcy przedstawiali projekt architektoniczny w trakcie przetargu bez gwarancji uzyskania odpowiedniej nagrody za wkład w wykonaną pracę. Tym, co różni bowiem zamówienie "zwykłej" usługi od usługi na prace projektowe, jest to, iż udzielając zamówienia "zwykłego", wykonawca wykonuje je w całości dopiero po zawarciu umowy o zamówienie publiczne. Tym samym wykonawca na etapie przetargu poza wysiłkiem związanym z przygotowaniem oferty nie ponosi żadnych nakładów pracy związanej z wykonaniem samego przedmiotu zamówienia. W trakcie postępowania przetargowego wykonawca nie wykonuje przedmiotu zamówienia, lecz składa jedynie ofertę jego wykonania. Z odmienną sytuacją mamy do czynienia w przypadku udzielania zamówień na prace projektowe, gdzie chcąc wybrać najlepszą ofertę, "zamawiający wymaga" (czy też powinien wymagać) przedłożenia koncepcji wykonania projektu w wersji ostatecznej, z czym związany jest znaczący wysiłek zarówno finansowy, jak i czasowy. Tym samym, chcąc wybrać najlepszą pracę architektoniczną, zamawiający musi wymagać przedłożenia projektu dzieła, na podstawie którego zostanie ono wykonane w postaci ostatecznej. W takim przypadku oczywiste jest, że wykonawcy oczekują odpowiedniej do swego nakładu pracy nagrody, którą gwarantuje konkurs. W konkursie wynagrodzenie wykonawcy wypłacane jest w formie nagrody (bez względu na rodzaj) bezpośrednio po jego zakończeniu, natomiast w przypadku przetargu formalnie wynagrodzenie za wkład w przygotowanie koncepcji projektu architektonicznego nie jest wypłacane. Wykonawca "kompensuje" sobie koszty realizacji koncepcji w cenie wykonania samego projektu, zaś wynagrodzenie jest wypłacane co do zasady dopiero po oddaniu projektu ostatecznego. Można wprawdzie wskazać, iż w przetargu nagrodą jest zawarcie umowy z wykonawcą, który przedstawił najlepszą koncepcję, nie zmienia to jednak tego, że w konkursie nagroda jest wypłacana bezpośrednio po jego zakończeniu. Ponadto w konkursie zamawiający może ustanowić kilka nagród, a ich przyznanie jest lepiej gwarantowane poprzez definicję konkursu jako przyrzeczenia publicznego (o czym więcej w dalszej części). Niewątpliwie konkurs w przypadku zamawiania prac projektowych stanowi procedurę zachęcającą wykonawców do wzięcia w nim udziału,...