Abstrakt

Nowością odbiegająca radykalnie od dotychczasowych regulacji jest sięgnięcie po instytucję ujawnienia roszczenia w księdze wieczystej w przypadku roszczenia o opłatę przekształceniową przewidzianego w ustawie z 20.7.2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r., poz. 2040; dalej PrzekszUżytkWieczU). Przyjęcie ustawy co do zasady prowadzi ogólnie do wyeliminowania prawa użytkowania wieczystego w odniesieniu do gruntów przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowe już ze względu na wprowadzony nią zakaz ustanawiania takiego prawa na przyszłość, jak i zastosowanie szerokiej podstawy przekształcenia (art. 1 ust. 2 PrzekszUżytkWieczU). Wobec konstytutywnego wpisu prawa użytkowania wieczystego ustawa skutkuje więc koniecznością dokonania ogromnej liczby wpisów. Przekracza ona znacząco normalny obrót wieczystoksięgowy i jako taka stanowi operację, która wpływa na sprawność postępowania wieczystoksięgowego, w którym wpisy dokonywane są w kolejności wpływu, wobec czego wpływ ogromnej liczby wniosków skutkuje radykalnym wydłużeniem czasu postępowania także w innych sprawach, co było sygnalizowane od początku prac nad ustawą.
Sama decyzja o likwidacji użytkowania wieczystego jest bardziej polityczna niż prawnicza. W praktyce bowiem już od wielu lat oddawanie gruntów w użytkowanie wieczyste na cele mieszkaniowe przez Skarb Państwa i jednostki samorządu terytorialnego praktycznie nie miało miejsca. Rezygnacja z oddawania gruntów w użytkowanie wieczyste, jako element wspierania działalności w zakresie budownictwa mieszkaniowego, wydaje się w tym kontekście spowodowana bardziej ideologicznymi uprzedzeniami do tego prawa niż kwestiami praktycznymi i ekonomicznymi (utrata wpływów z tytułu opłat rocznych), ale to już nie należy do dyskusji prawniczej. To ostatnie powoduje, że zbyt daleko idące wydaje się stwierdzenie, że ustawa nie spełniła pokładanych w niej oczekiwań. Na pierwszy rzut oka można bowiem stwierdzić, że w obszarach administracyjnych miast ustawa doprowadzi do zaplanowanego skutku w postaci eliminacji użytkowania wieczystego gruntów.