Czasopisma logo

Nieruchomości

nr 10/2021

Przedmiotowy zakres roszczenia odszkodowawczego określonego w art. 129 ust. 5 pkt 3 GospNierU w sprawach wywłaszczeniowych zaistniałych przed 1998 r.

DOI: 10.32027/NIER.21.10.3
Marian Wolanin
Autor jest wicedyrektorem Departamentu Gospodarki Nieruchomościami w Urzędzie Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast.
Abstrakt

Przepis art. 129 ust. 5 pkt 3 ustawy z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 1990, ze zm.; dalej GospNierU) stanowi, że starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, wydaje odrębną decyzję o odszkodowaniu gdy nastąpiło pozbawienie praw do nieruchomości bez ustalenia odszkodowania, a obowiązujące przepisy przewidują jego ustalenie.
Spośród licznych problemów interpretacyjnych powstałych na tle stosowania cytowanego przepisu obecnie szczególną uwagę zwracają przede wszystkim trzy zagadnienia. Po pierwsze dopuszczalność ustalania odszkodowania na podstawie tego przepisu za pozbawienie praw do nieruchomości dokonane przed wejściem w życie GospNierU, tj. przed 1.1.1998 r. Po drugie, podmiotowy zakres roszczenia odszkodowawczego określonego w cytowanym przepisie. Po trzecie przedmiotowy zakres tego roszczenia w sprawach pozbawienia praw do nieruchomości dokonanego przed 1.1.1998 r.
W uchwale 7 sędziów z 22.2.2021 r. (I OPS 1/20) Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że:

„1. Odszkodowanie, o którym mowa w art. 36 ust. 1 WywłaszczNierU, może być od dnia 1.1.1998 r. ustalone na podstawie art. 129 ust. 5 pkt 3 GospNierU dla spadkobiercy właściciela nieruchomości wymienionej w art. 35 ust. 1 WywłaszczNierU. 2. Odszkodowanie, o którym mowa w art. 36 ust. 1 WywłaszczNierU, nie może być ustalone na podstawie art. 129 ust. 5 pkt 3 GospNierU na rzecz nabywcy nieruchomości w drodze umowy zawartej po dniu czasowego zajęcia tej nieruchomości w trybie określonym w art. 35 ust. 1 WywłaszczNierU”.

Jakkolwiek cytowana uchwała dotyczy jedynie odszkodowania ustalanego w trybie określonym w art. 129 ust. 5 pkt 3 GospNierU za nieruchomości objęte wywłaszczeniem (czasowym zajęciem) na podstawie art. 36 ust. 1 ustawy z 12.3.1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości, to niebagatelne znaczenie dla wykładni późniejszych podstaw prawnych przejęcia praw do nieruchomości i ustalania za to przejęcie albo czasowe zajecie nieruchomości, ma argumentacja zawarta w uzasadnieniu cytowanej uchwały. Omówienie tego zagadnienia należy jednak pozostawić poza niniejszym opracowaniem, jako wymagające odrębnej analizy.