Abstrakt
W kolejnej części opracowania dotyczącego opodatkowania podatkiem VAT transakcji obejmującej nieruchomości, na których znajdują się budynki wybudowane i wykorzystywane przez osoby niebędące ich właścicielami omówione zostaną stany faktyczne, w których transakcja dotyczy wyłącznie budynków lub budowli, nie obejmuje natomiast gruntu, na którym ww. obiekty się znajdują1.
W praktyce obrotu nieruchomościami ww. przypadki najczęściej dotyczą stanów faktycznych związanych z umowami najmu lub dzierżawy, w których:
1) dzierżawca (najemca), który wzniósł budynek lub budowlę w związku z zakończeniem umowy dzierżawy (najmu) przekazuje właścicielowi gruntu ten budynek lub budowlę oraz otrzymuje zwrot nakładów związanych z wzniesieniem ww. obiektów; 2) wydania przez dzierżawcę (najemcę) podmiotowi trzeciemu (innemu niż właściciel gruntu) wybudowanych budynków lub budowli wraz z prawem do korzystania z nich, oraz z prawem do zwrotu nakładów poniesionych na ich wybudowanie.
W omówionych w poprzednim wydaniu „Nieruchomości C.H. Beck” przypadkach dotyczących nabycia gruntu przez podmiot, który wybudował na nim budynek lub budowlę, kwestią sporną pozostawało ustalenie, czy przedmiotem dostawy w rozumieniu VATU jest wyłącznie grunt, czy też grunt wraz z wzniesionymi przez ww. podmiot obiektami. Natomiast w omawianych w niniejszym opracowaniu stanach faktycznych rozstrzygnięcia wymaga kwestia czy dokonywane przez podatników VAT czynności są dostawą towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 VATU, tj. stanowią przeniesienie prawa do rozporządzania jak właściciel znajdującymi się na „cudzym gruncie” budynkami lub budowlami, czy też będą stanowić świadczenie usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 VATU2. Dla potrzeb obrotu nieruchomościami rozróżnienie transakcji jako dostawy towaru lub świadczenia usługi ma zasadnicze znaczenie dla wskazania zasad jej opodatkowania podatkiem VAT. Uznanie, iż czynności dokonywane przez dzierżawcę (najemcę) dotyczące wzniesionego na cudzym gruncie budynku lub budowli stanowią dostawę towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 VATU oznacza, w szczególności możliwość zastosowania zwolnień wskazanych w art. 43 ust. 1 pkt 10 i 10a VATU. Natomiast w przypadku usługi zastosowanie będzie mogła znaleźć wyłącznie podstawowa 23% stawka podatku VAT. Należy jednocześnie podkreślić, iż aby możliwym było rozważenie możliwości dokonania dostawy budynku przez dzierżawcę (najemcę) przedmiotem transakcji musi być towar w rozumieniu art. 6 pkt 2 VATU – w omawianych przypadkach budynek, budowla lub ich części. W przypadku transakcji dotyczącej nakładów związanych z istniejącym już wcześniej (tj. przed zawarciem umowy dzierżawy lub najmu) budynkiem lub budowlą, warunek ten nie będzie spełniony.