Abstrakt

Roszczenie o zapłatę równowartości 40 euro nie ma charakteru absolutnego, tzn. nie przysługuje wierzycielowi (w tym jednostce samorządu terytorialnego) automatycznie z chwilą wystąpienia opóźnienia w spełnieniu świadczenia pieniężnego, np. opóźnienia w zapłacie czynszu dzierżawnego.
Jedną z postaci gospodarowania nieruchomościami, czynności należących do zadań własnych każdej gminy (art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z 8.3.1990 r. o samorządzie gminnym, tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 994 ze zm.; dalej SamGminU), jest wydzierżawianie gruntów komunalnych. Organy jednostek samorządu terytorialnego są w tym zakresie zobowiązane z jednej strony do prowadzenia działań zgodnych z zasadami prawidłowej gospodarki (art. 12 ustawy z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami, tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 2204 ze zm.) (rozumianych jako obowiązek dążenia do uzyskania „pozytywnego efektu ekonomicznego” z nieruchomości), a z drugiej do zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej (art. 7 SamGminU), które to potrzeby niekoniecznie muszą być realizowane bezpośrednio poprzez pozyskiwanie, a następnie wydatkowanie środków publicznych. Stąd też gminy często zezwalają na korzystanie z gruntów stanowiących ich własność za niewielką, wręcz symboliczną, opłatą.Niska wysokość czynszu dzierżawnego nie zwalnia dzierżawcy – co oczywiste – z obowiązku uiszczenia go w terminie. Dodatkowo, nawet najmniejsze (jednodniowe) opóźnienie w tym zakresie naraża dzierżawcę będącego przedsiębiorcą na konieczność zapłaty na rzecz wydzierżawiającego równowartości aż 40 euro, tytułem rekompensaty za koszty odzyskiwania należności. Kwota ta jest absurdalnie wysoka w szczególności w sytuacji, gdy przewyższa wysokość czynszu dzierżawnego za dany okres rozliczeniowy (w praktyce wynoszący najczęściej miesiąc), a niekiedy nawet łączną wysokość czynszu należnego gminie za cały okres dzierżawy gruntu. Niemniej jednak jednostki samorządu terytorialnego naliczają kontrahentom równowartość 40 euro w zasadzie automatycznie, zaraz po wystąpieniu opóźnienia w płatności. Czy takie działanie jest słuszne, a jeśli tak, to czy przedsiębiorcy przysługuje możliwość uchylenia się od uiszczenia wspomnianej rekompensaty w określonych przypadkach?