Nieruchomości

nr 6/2019

Zakres przedmiotowy uwłaszczenia na gruncie ustawy przekształceniowej z 20.7.2018 r.

DOI: 10.32027/NIER.19.6.3
Filip Syrkiewicz
Autor jest prawnikiem specjalizującym się w prawie nieruchomości ze szczególnym uwzględnieniem problematyk reprywatyzacji oraz przekształceń własnościowych.
Abstrakt

Z dniem 1.1.2018 r. prawo użytkowania gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe uległo ex lege przekształceniu we własność. Przyjęte w ustawie z 20.7.2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów (Dz.U. poz. 1716 ze zm. dalej PrzekUwWłU2018) rozwiązania wpisują się w koncepcję systemowego zniesienia użytkowania wieczystego. Ustawa w aktualnym brzmieniu stanowi zatem kolejny i jak dotąd najbardziej kompleksowy etap procesu całkowitego rugowania tego prawa z polskiego porządku prawnego.
Instytucja uwłaszczenia z mocy prawa koegzystuje z przekształceniem na zasadzie skargowości w oparciu o przepisy ustawy z 29.7.2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 83 ze zm.; dalej PrzekUwWłU2005). W odniesieniu do nieruchomości, co do których istnieje zbieg tytułów do przekształcenia, użytkownicy wieczyści zachowują swobodę wyboru trybu uwłaszczenia. Warunkiem skorzystania z tego uprawnienia było uprzednie zainicjowanie postępowania w sprawie nabycia własności nieruchomości na zasadach PrzekUwWłU2005. Złożony po dniu 31.12.2018 r. wniosek o przekształcenie w odniesieniu do nieruchomości objętej uwłaszczeniem z mocy prawa stanie się zatem bezprzedmiotowy. Należy zauważyć, że PrzekUwWłU2005 będzie w dalszym ciągu umożliwiała przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności gruntów, które nie będą podlegały uwłaszczeniu z mocy prawa, w tym w szczególności w odniesieniu do nieruchomości niezabudowanych przeznaczonych na cele mieszkaniowe lub garażowe oraz nieruchomości rolnych w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego. Co istotne, ustawa nie wprowadza kryteriów podmiotowych, pozwalając uwłaszczyć się użytkownikom wieczystym niezależnie od posiadanej przez nich formy prawnej. Z tej preferencji w równym stopniu skorzystają zatem zarówno osoby fizyczne, jak i prawne. Stanowi to odejście od koncepcji selektywnego przekształcenia forsowanej w PrzekUwWłU2005.